بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در «هم میهن» منتشر شده و انتشارش در «آخرین خبر» به معنای تایید آن نیست.
افتخارآفرینی فرزانه فصیحی قهرمان دوومیدانی ایرانی در مسابقات بین‌المللی با بی‌توجهی صداوسیما رو‌به‌رو شد
«صداوسیما یا سایر رسانه‌ها می‌توانستند که تصویر آن 9خانم دونده را شطرنجی کنند و لباس و قهرمانی ورزشکار ما را نمایش دهند.» این جدیدترین اظهارنظر عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در مورد نوع پوشش ورزشکاران ایرانی است که با ابراز تأسف از محدودیت‌های پخش در صداوسیما، راهکاری را پیشنهاد کرده که طبعا نشدنی‌تر از «سانسور» ورزشکاران حین پخش مسابقات است. ضرغامی که خودش به مدت 10سال ریاست سازمان صداوسیما را برعهده داشت، با چالش سانسور به‌صورت مستقیم رو‌به‌رو بوده و البته اینطور می‌توان گفت که خودش فردی تاثیرگذار در سانسور یا عدم‌سانسور در تلویزیون بوده است. بررسی میزان توجه به ورزش زنان و البته سانسور سایر رشته‌های ورزشی در دوره ضرغامی می‌تواند تحلیل بهتری در این زمینه بدهد که صحبت‌های ضرغامی با تفکراتش تاچه‌میزان مطابقت دارد.
ماجرای بی‌توجهی به قهرمان ایرانی
فرزانه فصیحی، قهرمان دوهای سرعت دوومیدانی بانوان کشورمان، شنبه 13خردادماه با شرکت در مرحله نهایی ماده 100متر رقابت‌های بین‌المللی دوومیدانی شهر بورسا در کشور ترکیه، با ثبت زمان 91/11ثانیه موفق شد در جایگاه نخست رقابت این مسابقات قرار گیرد و مدال طلا را از آن خود کند. لازم به‌ذکر است، فصیحی در جریان برگزاری دور مقدماتی این مسابقات موفق شده بود حد نصاب 83/11ثانیه را به‌ثبت برساند و به‌عنوان نفر نخست به مرحله نهایی راه یابد. فصیحی پیش‌ازاین نیز با حضور در المپیک توکیو، بدل به اولین بانوی دونده سرعت ایرانی پس از 57سال در المپیک شد چراکه آخرین‌بار سیمین صفامهر در المپیک توکیو 1964 توانسته بود در دوی سرعت زنان از ایران شرکت کند. این موفقیت اما با عدم‌پوشش مناسب صداوسیما رو‌به‌رو شد که البته امر جدیدی نیست چراکه اصولا مسابقات دوومیدانی زنان به‌صورت زنده از صداوسیما پخش نمی‌شود. عزت‌الله ضرغامی که سابقه ریاست سازمان صداوسیما را نیز در کارنامه دارد، در حاشیه جلسه هیئت‌دولت در جمع خبرنگاران درباره حاشیه‌های قهرمانی فرزانه فصیحی در ترکیه، در رشته دوومیدانی اظهار کرد: «فیلم اصلی را دیدم. لباس‌های خانم‌ها در دوومیدانی خیلی بد و ضداخلاقی است. تمام دوربین‌ها نشان دادند که 9خانم با آن لباس‌ها و یک‌دختر سلحشور با حجاب اسلامی و پوشیده مسابقه می‌دهند.» وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ادامه داد: «ورزشکار ما با صلابت می‌دود و با فاصله قهرمان می‌شود، ولی ما نمی‌توانیم ارزش کار او که با حجاب و مقنعه می‌دود را نشان دهیم. لباس او ممکن است بر دویدن او تاثیر بگذارد، اما او قهرمان است و وقتی به آخر خط می‌رسد، همه تعجب می‌کنند. این اخبار باید به‌خوبی در رسانه‌ها منتشر شود. صداوسیما یا سایر رسانه‌ها می‌توانستند که آن 9خانم را شطرنجی کنند و لباس و قهرمانی ورزشکار ما را نمایش دهند.»
وضعیت سانسور در دوره ضرغامی
عزت‌الله ضرغامی بعد از علی لاریجانی به‌عنوان رئیس سازمان صداوسیما معرفی شد. بسیاری از کارشناسان عقیده دارند که دوران مدیریت 10ساله‌ی ضرغامی در صداوسیما، فضا بازتر از دوران مربوط به علی لاریجانی بوده است. تولید سریال‌های باکیفیت‌تر، همراه با شوخی‌های امروزی که قبلا مجوز پخش نمی‌گرفت، از نکات بارزی است که مربوط به دوره ضرغامی است اما آیا در حوزه «سانسور» نیز باتوجه به پیشرفت ارتباطات، وضعیت حداقل در پوشش مسابقات ورزشی بهتر شد؟ ضرغامی از خردادماه 1383 تا آبان‌ماه 1393 به‌عنوان رئیس سازمان صداوسیما حضور داشت. تحلیل اینکه میزان سانسور در دوره ریاست ضرغامی در صداوسیما چطور بوده، ما را به این نتیجه می‌رساند که «سانسور» در دوره او فرازوفرود قابل‌توجهی داشته است. فوتبال و والیبال ملی زنان، در دوره ضرغامی به‌هیچ‌عنوان پخش نمی‌شد. تصاویر گلزنان فوتبال زنان چه در رده باشگاهی، چه در رده ملی، از اخبار تلویزیونی شبکه سه فقط به‌صورت عکس پخش می‌شد و خبری از پخش فیلم‌ها در این رشته ورزشی نبود. همچنین اواخر دوره ریاست ضرغامی در صداوسیما مصادف شده بود با حضور خولیو ولاسکو به‌عنوان سرمربی تیم‌ملی والیبال. شکوفا شدن نسل طلایی والیبال و پیروزی‌های متعدد مقابل بزرگان والیبال دنیا، موضوعی بود که مردم را با تماشای والیبال آشتی داده بود. پیروزی‌های پیاپی والیبال ایران با ولاسکو باعث شده بود تا پخش پیاپی مسابقات والیبال که عملا همگی برون‌مرزی بودند کمی تازگی برای مردم داشته باشد. سانسور در روزهای نخستین این مسابقات، کمی بیش از اندازه بود. به‌طورمثال؛ هربار تیم‌ملی والیبال ایران در ایتالیا یا برزیل مسابقه داشت، سانسور به چنان حدی می‌رسید که عملا بینندگان تلویزیونی از صداوسیما متوجه نمی‌شدند چه اتفاقی در زمین والیبال در حد رخ دادن است.
به‌روزرسانی به سبک ضرغامی
در روزهای پایانی حضور ضرغامی که به ورزش نیز علاقه داشت، سعی کرد با کمترین سانسور ممکن مسابقات ورزشی را پخش کند تا مخاطبین کمتر اعصاب‌شان خرد شود. هرچند پخش تصاویر مسابقات زنان با همان سبک و سیاق گذشته با بی‌توجهی کامل، پخش نمی‌شد اما در سایر حوزه‌ها شرایط کمی فرق کرد. ضرغامی متوجه شده بود سانسورهای پیاپی حین پخش مسابقات فوتبال به‌خصوص والیبال تا چه‌میزان روی اعصاب مردم پیاده‌روی می‌کند. به‌همین‌دلیل مسابقات والیبال تیم‌ملی ایران در رقابت‌های جهانی با کمترین وقفه تلویزیونی روی آنتن می‌رفت تا جایی که علی مطهری که همیشه موضع سفت و سختی نسبت به مسئله حجاب دارد، صدای اعتراضش بلند شود. در همان روزها در سال 1393 علی مطهری، عضو سابق کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با مهر ضمن انتقاد از پخش تصاویر نامناسب در زمان برگزاری مسابقات لیگ جهانی بین تیم‌های والیبال ایران و ایتالیا، همچنین مسابقات جام کنفدراسیون‌ها بین تیم‌های اسپانیا و ایتالیا گفت: «نشان دادن این‌گونه تصاویر از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران حاکی از این است که عفاف و حجاب چندان برای رسانه ملی اهمیت ندارد.) مطهری در ادامه با بیان اینکه پخش چنین صحنه‌هایی باعث رسمیت پیدا کردن این تصاویر در صداوسیما خواهد شد، گفت: «این موضوع شاید در اذهان این شائبه را ایجاد کند که رسانه ملی اهمیتی به حجاب و موضوعات فرهنگی ندارد. در تماس تلفنی‌ای که با رئیس صداوسیما داشتم به او این موضوع را متذکر شدم که پخش این تصاویر باعث سوءتفاهم خواهد شد و صحنه‌هایی که در زمان پخش مسابقات والیبال و فوتبال نشان داده شد مورد اعتراض بخشی از جامعه قرا رگرفت.»
ضرغامی، فردوسی‌پور و نود
قرعه‌کشی جام‌جهانی 2014 که به‌صورت زنده از شبکه سوم سیما در برنامه «بیست چهارده» با اجرای عادل فردوسی‌پور پخش شد، کمترین سانسور ممکن را داشت که عادل فردوسی‌پور نیز تشکر ویژه‌ای بابت همراهی مسئولین در این زمینه داشت که با کمترین وقفه برای مردم پخش شد. مسابقات جام‌جهانی 2014 نیز با کمترین سانسور ممکن روی آنتن رفت و عملا بینندگان تلویزیونی به‌جز تاخیر 7 تا 10ثانیه‌ای که همیشگی است، احساس منفی دیگری نسبت به سانسور نداشتند. گفتنی است، ضرغامی نیز یکی از حامیان برنامه نود و شخص عادل فردوسی‌پور بود که باعث شده بود فردوسی‌پور تقریبا آزادی‌عمل بیشتری در ابراز نقطه‌نظرات خودش حین برنامه پخش زنده داشته باشد. بعد از گذشت 10سال از حضور عزت‌الله ضرغامی در صداوسیما حالا می‌توان تحلیل و نگاه بهتری در رابطه با «سانسور» رویدادهای ورزشی داشت. مردادماه 1401 تیم‌ملی والیبال ایران با هدایت بهروز عطایی در تورنمنت لیگ‌ملت‌ها حضور داشت، سانسور به‌حدی زیاد بود که عملا بینندگان تلویزیونی از امتیازهای ردوبدل‌شده مطلع نمی‌شدند. برخی کاربرها بعد از پایان مسابقات ایران در این رقابت‌ها در اینستاگرام به شوخی نوشته بودند: «وسط سانسور، نیمچه والیبالی هم پخش شد». در حوزه ورزش زنان، تاحدودی اوضاع پخش تصاویر بهتر از 10سال پیش شده اما بی‌اغراق سانسور حین مسابقات مردان، به‌دلیل حضور زنان روی سکوهای ورزشگاه یا سالن مسابقات به‌شکل کاملا مشهودی بیشتر شده است.
*سپهر خرمی