ایرانیان جهان - اعتماد / «رسانه‌های نوین و نقش پیشگیرانه» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم زهرا نژادبهرام است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
یک هفته قبل از خبر مرگ دلخراش الهه حسین‌نژاد در صفحه اینستاگرامی برخی دوستان وی خبر گمشدنش به نمایش گذاشته شد. این مهم به امری عمومی و اجتماعی مبدل گردید و رسانه‌ای از جنس رسانه نوین، توانست افکار جمعی را به سوی این مهم سوق دهد که سرنوشت این دختر جوان چه خواهد بود! نقش رسانه به خصوص رسانه‌های نوین که بستری برای اطلاع‌رسانی و فرصتی برای حساس‌سازی اجتماعی است، این امکان را فراهم ساخت که نه تنها نهادهای رسمی بلکه مجموعه افکار عمومی در پی وی باشند. اصولا رسانه و کارکرد آن در پیشگیری از جرایم و اطلاع‌رسانی به مردم و برانگیختن واکنش‌های نگران‌کننده و باورپذیر ساختن عاقبت ارتکاب به جرم بستری غیر قابل انکار است که همه اندیشمندان و حتی افکار عمومی جامعه به آن باور دارند. رسانه‌ها با پرداختن به ابعاد مختلف موضوع و توجه ویژه به جرایم به خصوص خشونت علیه زنان در جامعه قادر است، فضای افکار عمومی را علیه چنین وقایعی برانگیزاند و مجرمین را نسبت به عملکرد احتمالی با تصویر نتیجه کار روبه‌رو کند. بعد از مرگ دردناک و جانسوز دختر جوان اسلامشهری این وظیفه رسانه‌ها است که ابعاد موضوع و نقش نهادهای انتظامی و امنیتی را در دستگیری و مراقبت از شهروندان پررنگ سازد تا فضای امن احتمالی برای مجرمین به حداقل برسد. رسانه به خصوص رسانه‌های نوین می‌توانند با استفاده از ظرفیت‌های کاربردی نه تنها قادر به پیش‌آگهی نسبت به وقوع جرایم علیه همه، خصوصا زنان باید اقدام نماید، حتی می‌تواند بستری برای طرح مطالبات عمومی جامعه در جلوگیری از این وقایع داشته باشد. اگرچه نقش رسانه‌های جریان اصلی در این مهم خیلی پررنگ نبوده و حتی در این مورد خاص نیز این رسانه‌های نسل جدید بوده‌اند که فضا را تاحدودی تبیین ساخته‌اند. اتفاقات اخیر در شهرهای مختلف کشور درخصوص خشونت علیه زنان اعم از خانوادگی و ... این مهم را در اذهان عمومی پررنگ ساخته که دستگاه پیشگیری از این جرایم و قوانین مرتبط در این خصوص بدون کمک رسانه‌ها و با تاکید بر نقش کاربردی و موثر رسانه‌های نوین، قادر به انجام وظایف خود نیستند، اگرچه قوانین مرتبط هنوز در راهروهای مجلس سرگردان است!
وقوع جرایم امری واقعی است اما پیشگیری از آن نیز واقعی است، از این رو می‌توان با اتکا به ظرفیت‌های موثر رسانه‌های نوین، فضای ارتکاب به جرم را بسیار محدود ساخت و امکان وقوع آن را به حداقل رسانید؛ این مهم نیازمند عزمی جدی از سوی همه بخش‌ها است.
برجسته‌سازی جرایم به همراه امکان ایجاد حساس‌سازی اجتماعی و آموزش در کنار تصویرسازی از ناپسندی جرم کارکردی است که رسانه به روشنی قادر به ارائه آن است. بی‌توجهی به این نقش نه تنها برای جامعه بلکه برای دست‌اندرکاران حوزه ارتباطات قابل اغماض نیست. از این رو متقاعدسازی افکار عمومی در کنار باور‌پذیری به نظارت موثر آنها بر وقایع پیرامونی وظیفه‌ای است که رسانه قادر به انجام آن است و این مهم نیازمند استمرار و مسوولیت‌پذیری ویژه آن است! شاید اگر تصویرسازی از جرایم اجتماعی در بستر رسانه فقط برای دوره وقوع واقعه نباشد و به طور مداوم آثار آن به دیده مخاطبان درآید؛ مجرمین و مردم به روشنی آن را پدیده‌ای دور از ذهن یا غیرقابل تکرار نبینند! بلکه آن را امکانی بدانند که شاید هر زمان و هر جا قابل وقوع باشد. لذا وظیفه رسانه است که با برجسته‌سازی این حوادث ضمن هشدار به مجرمین فضای اطلاع‌رسانی و پیشگیری را تقویت نموده و به طور مداوم نسبت به این مهم آموزش‌های مستقیم و غیرمستقیم را در دستور کار قرار بدهد.
با این نگاه وظایف رسانه فارغ را نقش اطلاع‌رسانی نوعی حفاظت از سلامت جامعه نیز هست؛ سلامتی که در گروی امنیت‌زایی برای مردم و فشارزایی افکار عمومی روی مجرمان است.
بازار ![]()
رسانه که رسالتی ویژه در آموزش اجتماعی در کنار آموزش رسمی برعهده دارد به روشنی قادر است مجرمین آتی و کنونی را با حساس‌سازی افکار عمومی به گوشه رینگ برده و امکان ارتکاب به جرم را برای آنها به شدت کاهش بدهد! چراکه وقتی افکار عمومی هر نوع رفتار غیرمتعارف را نسبت به افراد جامعه ازسوی مجرمین مشاهده کنند به روشنی در برابرش واکنش نشان خواهند داد و فضای امن احتمالی برای ارتکاب به جرم را تخریب خواهند ساخت، زیرا امروزه رسانه‌های نوین بستری موثر برای انتقال پیام‌ها جهت هشدارها و توجه هست؛ امری که می‌تواند فضای جرم را تنگ و امکان وقوع آن را حداقلی سازد.
در این میان تقویت حساس‌سازی افکار عمومی در کنار آگاهی‌بخشی عمومی نسبت به انواع جرم، می‌تواند به نوعی همچون واکسن در پیشگیری موثر باشد، لذا باتوجه به نظریه کاشت در ارتباطات با تکرار و بیان آگاهی اجتماعی در این خصوص از یک‌سو و ناامن کردن فضا برای ارتکاب جرم ازسوی دیگر مساله جرایم اجتماعی با فضای کمتری برای بروز، روبه‌رو خواهد شد و این مهم در اذهان افکار عمومی نهادینه می‌شود که هر نوع رفتار غیرمتعارف باید زیر نظر گرفته شود.
لذا از آنجا که زندگی امروزه با رسانه‌های نوین عجین شده، هر نوع آموزشی اعم از مثبت و منفی در این بستر قابلیت نشری انکارناپذیر دارد؛ اما از آنجا که رسالت رسانه برقراری صلح اجتماعی و توافق عمومی و امن‌سازی فضای اجتماعی است، این مهم بیش از گذشته از رسانه اعم از جریان اصلی و نوین، انتظار می‌رود که فضای آموزشی خود را برای محکومیت درونی و بیرونی مجرمین یا افراد در معرض مجرمیت فراهم کند.
رسانه با نگاهی وسیع با بهره‌گیری از ظرفیت‌های متعدد و روش‌های گوناگون در تثبت امنیت اجتماعی بر بستر آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی توانایی بسیاری برای پیشگیری از وقوع جرم دارد؛ این نقش بستری است که می‌تواند نهادهای رسمی را در برابر وقوع این حوادث یاری کند.