ایرانیان جهان - خراسان / «آقای رئیس جمهور! فارسی را در عمل هم پاس بدارید» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم محمد بهبودی نیا است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
دو روز پیش، در جریان سفر رئیس‌جمهور کشورمان، مسعود پزشکیان، به پاکستان، اتفاقی رخ داد که فراتر از یک دیدار رسمی و دیپلماتیک بود. پزشکیان که به دعوت نخست‌وزیر پاکستان و در رأس هیئتی بلندپایه وارد این کشور شد، در نخستین برنامه سفرش، مستقیم به آرامگاه علامه محمد اقبال، شاعر پارسی‌گوی پاکستان رفت. این برنامه‌ریزی در سفری دیپلماتیک، آن‌هم پس از دفاع جانانه پاکستان از ایران در جنگ دوازده‌روزه با رژیم صهیونیستی و آمریکا، حامل پیامی روشن برای ایرانیان و همه ملت‌هایی است که مانند پاکستان روزگاری زبانشان فارسی بوده یا هنوز هم با این زبان سخن می گویند. پزشکیان با این نوع چینش برنامه‌های سفرش، غیرمستقیم این پیام را صادر کرد که زبان و فرهنگ فارسی فقط یک میراث ادبی نیست؛ بلکه پلی مستحکم برای پیوند ملت‌هاست. او روز گذشته پیام مستقیمی نیز در صفحه شخصی‌اش در فضای مجازی منتشر کرد مبنی بر اینکه:« برادری بین کشورهای اسلامی، فراتر از مناسبات سیاسی است. ما کشورهای همسایه، فرهنگ درهم‌تنیده‌ای داریم. نمونه بارز آن، اندیشه‌ها و اشعار حکیم علامه اقبال لاهوری است.»
همان‌طور که پزشکیان در پیام‌های مستقیم و غیرمستقیم خود بیان کرده، در دنیای امروز، فرهنگ مشترک می‌تواند نقشی کلیدی در دیپلماسی فرهنگی، اقتصاد خلاق و رسانه‌های هویتی ایفا کند؛ اما برای رسیدن به این جایگاه، باید مفهوم «ایران فرهنگی بزرگ» را بازخوانی کنیم؛ مفهومی که کشورهایی چون افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، هند، بخش‌هایی از ازبکستان، چین، قفقاز و... را دربرمی‌گیرد. در این گستره تمدنی، زبان فارسی روزگاری زبان علم، هنر، سیاست و تعامل فرهنگی بوده است. بی‌تردید اگر ارتباطات فرهنگی با این کشورها فقط در حد بزرگداشت‌های نمادین شخصیت‌ها و برخی رسوم و فرهنگ‌های مشترک باقی بماند، این میراث دیرپا به‌تدریج به خاطره‌ای دور تبدیل خواهد شد.
تجربه برخی کشورها نشان داده که تغییر زبان و سیاست‌های فرهنگی چگونه می‌تواند پیوندهای تاریخی را از هم بگسلد. به‌عنوان‌مثال، هند که زمانی زبان رسمی دربارهایش فارسی بود، امروز تقریباً نشانی زنده و پویا از آن دوران ندارد. در ازبکستان با شهرهایی مانند بخارا و سمرقند که زمانی قلب تپنده فرهنگ و زبان فارسی بودند، امروز این میراث به حاشیه رانده‌شده است. حتی در افغانستان امروز که فارسی یکی از زبان‌های اصلی‌اش است، رقابت‌های زبانی و سیاسی جایگاه آن را تهدید می‌کند و این‌ها همه زنگ هشدارند.
از این جا به بعد را رئیس‌جمهور بخواند نه نورچشمی‌ها
بازار ![]()
آقای رئیس‌جمهور! باید بی‌تعارف گفت که امروز خطر فرسایش ریشه‌های فرهنگی، بیخ گوش ایران بزرگ فرهنگی قرارگرفته است.برای جلوگیری از این فرسایش، باید به سیاست‌گذاری‌های بلندمدت و منطقه‌ای فکر کرد؛ سیاست‌هایی که زبان فارسی را نه‌فقط در کتابخانه‌ها و موزه‌ها بلکه در زندگی روزمره، رسانه‌ها، هنر، آموزش و تعاملات رسمی زنده نگه دارد. اقتصاد فرهنگی و ادبی، همچنان بخش مغفول‌مانده تمدن مشترک ما در ایران بزرگ فرهنگی است. ترجمه و نشر آثار منطقه‌ای، تولید فیلم‌ها و مستندهای فرهنگی، جشنواره‌های مشترک، تقویت گردشگری ادبی و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال فارسی‌زبان، البته فارغ از نگاه‌های جناحی، فامیلی و توجه به نورچشمی‌های غیرمتخصص، همگی می‌توانند به تعامل فرهنگی و توسعه پایدار کمک کنند. باید همه ما دقت کنیم که این‌ها زمانی مؤثر خواهند بود که اسناد همکاری منطقه‌ای تدوین شوند؛ سندهایی که پروژه‌های مشترک فرهنگی را حمایت، تبادلات علمی را تسهیل و آموزش زبان فارسی را استانداردسازی کنند.
اگر زبان فارسی در گستره بزرگ ایران فرهنگی فقط در حصار موزه‌ها و کتابخانه‌ها باقی بماند، از نقش واقعی‌اش در ساختن آینده منطقه محروم خواهیم شد. دوباره باید یادآور شویم که این زبان باید در دیپلماسی، رسانه، هنر و زندگی مردم نفس بکشد نه در سندهای همکاری نمادین.
آقای رئیس‌جمهور! حضور شما به‌عنوان یک مقام عالی اجرایی کشورمان، در کنار مقبره بزرگان ادب پارسی، می‌تواند نقطه شروعی باشد برای بازنگری در سیاست‌های فرهنگی؛ تلاشی برای تبدیل زبان فارسی از خاطره‌ای ماندگار به سرمایه‌ای راهبردی در مسیر اتحاد، توسعه و آینده‌سازی.
ما هنوز فراموش نکرده‌ایم که در اسفند سال گذشته، شما در سفر به تاجیکستان، اشعاری از مولوی را در دیدار رسمی با امامعلی رحمان خواندید و چقدر از این همزبانی با تاجیکستانی‌ها لذت بردیم؛ اقدامی که بازتاب گسترده‌ای داشت، اما پس از بازگشتتان به کشور، به‌تدریج کم‌رنگ شد و عموم مردم از نتایج فرهنگی آن سفر بی‌خبر ماندند. شاید در این مدت اقداماتی انجام‌شده باشد، اما بی‌تردید کافی نبوده و نیست. برای پاسداشت زبان فارسی و تقویت روابط فرهنگی، باید گام‌های محکم‌تری برداشته شود تا چنین سفرهایی صرفاً نمایشی تلقی نشوند.شما و همه ما خوب می‌دانیم که جنگ امروز فقط در قالب موشک و تهدیدهای نظامی و اقتصادی نیست؛ فروپاشی فرهنگی، هویتی و زبانی، یکی از جدی‌ترین ابزارهای نفوذ و تضعیف انسجام سرزمینی ایران فرهنگی بزرگ است. راستی تا یادتان نرفته و یادمان نرفته، باید به این نکته اشاره‌کنیم که حضور در کنار مقبره بزرگان ادبیات اقدامی قابل‌ستایش است اما ادبیات معاصر و ادیبان معاصر را نیز دریابید.
آقای رئیس‌جمهور! امیدواریم دولت شما با سیاست‌گذاری‌های مؤثر در سطح ایران بزرگ فرهنگی، فارسی را در عمل هم پاس بدارد. ما پاس می‌داریم.