ایرانیان جهان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عدم توافق “ترامپ” و “پوتین” برای پایان دادن به جنگ اوکراین، دیپلماسی دو کشور را به تعلیق برده است. لغو نشست “بوداپست” نشان می‌دهد که نه واشنگتن و نه مسکو، هنوز راهی برای خروج از بن‌بست اوکراین ندارند. “سازندگی” به این موضوع پرداخته است
ابوالفضل خدایی| لغو دیدار برنامه‌ریزی شده میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، بار دیگر توجه افکار عمومی جهان را به تنش‌های فزاینده میان دو قدرت بزرگ جهانی و ادامه اختلافات بر سر بحران اوکراین جلب کرده است. این دیدار قرار بود در ادامه رایزنی‌های سیاسی دو طرف درباره راه‌های کاهش تنش‌ها و احتمال رسیدن به توافقی برای پایان جنگ اوکراین برگزار شود اما به گفته ترامپ، شرایط برای دستیابی به نتایج ملموس مهیا نبود. ترامپ در جریان دیدار با مارک روته، دبیرکل ناتو در کاخ سفید اعلام کرد که احساس نمی‌کرد این نشست به نتیجه مطلوب برسد و به همین دلیل لغو آن را ضروری دانسته است. به باور ترامپ، پوتین اکنون آمادگی بیشتری برای مذاکره دارد و مایل به دستیابی به توافق است. ترامپ تأکید کرد که آمریکا نمی‌خواهد روسیه همه چیز را در اختیار داشته باشد. او تأکید کرد که تصمیم اخیرش بخشی از سیاست فشار علیه روسیه است و از همین‌رو کاخ سفید تحریم‌های جدیدی علیه بخش انرژی روسیه، به‌ویژه شرکت‌های بزرگ نفتی چون لوک‌اویل و روس‌نفت اعمال کرده است. به گفته وزارت خزانه‌داری آمریکا این اقدام در واکنش به آنچه «عدم تعهد مسکو به توقف درگیری‌ها در اوکراین» خوانده شده، انجام گرفته است.
اما در سوی مقابل، کرملین روایت متفاوتی ارائه می‌دهد. ولادیمیر پوتین در واکنش به لغو این دیدار اعلام کرد که طرح اولیه برگزاری نشست و حتی محل آن از سوی واشنگتن پیشنهاد شده و مسکو نیز با آن موافقت کرده بود. او گفت که در تماس تلفنی اخیر دو طرف، قرار بر این شد که گفت‌وگوها به‌صورت جدی و مرحله‌مند آماده شود تا نشست نهایی بی‌نتیجه و نمادین نباشد. بر اساس گفته‌های پوتین، توافق شده بود که وزیران امورخارجه دو کشور، سرگئی لاوروف و همتای آمریکایی او، مسئول آغاز روند هماهنگی‌ها باشند.
بازار ![]()
پوتین همچنین با اشاره به سخنان ترامپ گفت که به نظر می‌رسد، واشنگتن تصمیم گرفته این نشست را نه به‌طور کامل لغو بلکه به زمان دیگری موکول کند. او بار دیگر تأکید کرد که گفت‌وگو و تعامل، همواره بر تقابل و کشمکش ارجح است و مسکو همچنان از ادامه مسیر دیپلماتیک حمایت می‌کند.
در خصوص تحریم‌های جدید، رئیس‌جمهور روسیه این اقدام آمریکا را «چیزی تازه» ندانست. او گفت که تحریم‌ها برای روسیه بی‌تأثیر نیستند و می‌توانند، پیامدهایی به همراه داشته باشند. اما به باور او، ساختار اقتصادی روسیه در سال‌های اخیر در برابر چنین فشارهایی مقاوم شده و این تحریم‌ها توان ضربه‌زنی جدی به اقتصاد کشورش را نخواهند داشت.
پوتین با بیان اینکه تحریم‌های ضد روسی دو جنبه سیاسی و اقتصادی دارند، گفت: تحریم‌ها، تلاش برای اعمال فشار بر روسیه هستند اما هیچ کشور یا ملتی که به خود احترام بگذارد هرگز تحت فشار، تصمیمی نمی‌گیرد و البته روسیه این امتیاز را دارد که در میان فهرست کشورها و ملت‌های دارای احترام به خود قرار گرفته و در نظر گرفته شود.
در نگاه مسکو، گسترش ناتو به‌ویژه با احتمال پیوستن اوکراین به این پیمان نظامی، تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی روسیه تلقی می‌شود. کرملین بارها اعلام کرده که اقداماتش در قبال اوکراین، واکنشی به بی‌توجهی غرب به نگرانی‌های امنیتی روسیه است. پوتین همچنین بر این باور است که مناطق شرقی اوکراین، به‌ویژه دونباس، شاهد سرکوب جمعیت روس‌زبان هستند و مداخله نظامی روسیه با هدف حمایت از این اقلیت انجام می‌گیرد. این دیدگاه مبنای مشروعیت‌بخشی به اقدامات نظامی روسیه در عرصه بین‌المللی از سوی کرملین است. به نظر می‌رسد تنها مساله حل شده در این بحران، عدم عضویت اوکراین در ناتو است که مقام‌های غربی نسبت به آن هشدار داده‌اند. ولودیمیر زلنسکی نیز اخیرا طی اظهاراتی بیان داشته که اوکراین خاک خود را واگذار نخواهد کرد.
در این میان، برخی تحلیل‌گران معتقدند که دونالد ترامپ برای توقف درگیری‌ها و تحقق صلح پایدار باید بپذیرد که پوتین تنها در صورتی حاضر به مصالحه خواهد بود که منافع راهبردی‌اش تضمین شود. تعویق اجلاس بوداپست نیز گواهی بر عمق اختلافات میان واشنگتن و مسکو است؛ در حالی که آمریکا خواهان توقف درگیری‌هاست، روسیه بر دریافت تضمین‌های امنیتی و حفظ نفوذ خود در منطقه تأکید دارد. در چنین شرایطی، دستیابی به صلحی واقعی بدون مصالحه‌ای گسترده، درک متقابل و اراده سیاسی قوی از سوی هر دو طرف در کوتاه‌مدت بسیار دشوار به نظر می‌رسد.
لغو دیدار پوتین را می‌توان، نتیجه عواملی چون پافشاری روسیه بر خواسته‌های حداکثری، نارضایتی ترامپ از نبود پیشرفت، رد آتش‌بس فوری و شکست مذاکرات قبلی دانست.
این اتفاق نشان داد که هنوز زیرساخت‌های دیپلماتیک لازم از جمله توافق بر سر چارچوبی مشخص و قابل مذاکره برای دستیابی به صلح فراهم نشده و برگزاری چنین نشستی در شرایط موجود، می‌توانست با شکست و پیامدهای سیاسی همراه باشد.