ایرانیان جهان - ایرنا /هر چند سفر احمد الشرع ملقب به ابومحمد جولانی رئیس دولت موقت سوریه به آمریکا تحولی جدید در روابط دمشق و واشنگتن است اما همچنان مسائل پیچیده و حل نشده‌ای در مناسبات دو طرف وجود دارد.
به گزارش روز دوشنبه ایرنا، پایگاه خبری «الشرق» درباره سفر جولانی به آمریکا نوشت: در رویدادی کم‌سابقه، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا میزبان احمد الشرع است؛ کسی که به عنوان نخستین رئیس جمهور سوریه وارد کاخ سفید می‌شود. این دیدار سومین ملاقات آن‌هاست اما اهمیتی فراتر از جنبه تاریخی دارد زیرا پس از سال‌ها قطع رابطه، دو طرف در حال گفت‌وگو درباره پرونده‌هایی حساس، از جمله احتمال توافق با اسرائیل هستند.
مقامات پیشین آمریکایی از جمله «ویلیام روبوک» معاون سابق نماینده آمریکا در ائتلاف ضد داعش، معتقدند الشرع می‌تواند شریک قابل اعتمادی باشد و آمریکا را از ادامه جنگی پرهزینه نجات دهد. ترامپ نیز او را «شخصیتی تأثیرگذار» می‌داند که می‌تواند واشنگتن را به سمت سیاستی تازه در قبال سوریه سوق دهد.
جولانی به دنبال لغو کامل تحریم‌ها؛ ابهام و تردید در کنگره
پیش از این دیدار، شورای امنیت سازمان ملل متحد به پیشنهاد واشنگتن، نام الشرع و «انس خطاب» وزیر کشورش را از فهرست تحریم‌ها حذف کرد؛ با این حال، هدف الشرع فراتر است: او به دنبال لغو کامل تحریم‌های اقتصادی علیه سوریه است؛ موضوعی که تنها با تصویب کنگره و نه صرفا تصمیم ترامپ ممکن است.
چند روز پیش از سفر الشرع، آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای لغو تحریم‌ها علیه او و وزیر کشورش به شورای امنیت ارائه داد و 14 کشور از جمله روسیه آن را تأیید کردند. الشرع از این اقدام استقبال کرد و گفت امیدوار است گفت‌وگوها با واشنگتن درباره آینده روابط گسترش یابد.
در ماه مه گذشته، ترامپ در سفر به ریاض ناگهان اعلام کرد قصد دارد تحریم‌های آمریکا علیه سوریه را لغو کند؛ اقدامی که به درخواست محمد بن‌سلمان و رجب طیب اردوغان انجام شد. تحریم‌های آمریکا علیه سوریه سابقه‌ای بیش از 45 سال دارند و از سال 1979 با قرار دادن دمشق در فهرست «کشورهای حامی تروریسم» آغاز شدند.
در سال 2003 نیز «قانون پاسخگویی سوریه و حفاظت از حاکمیت لبنان» تصویب شد، و با آغاز جنگ داخلی، «قانون سزار» (2019) سخت‌ترین مجموعه تحریم‌ها را علیه دمشق اعمال کرد. ترامپ نه تنها وعده لغو این تحریم‌ها را داد، بلکه دعوت بن‌سلمان برای دیدار با رئیس‌جمهور سوری را نیز پذیرفت.
با این حال، روبوک پیش‌بینی می‌کند که واشنگتن به زودی تحریم‌ها را کاهش دهد زیرا ترامپ تمایل جدی برای این کار نشان داده است. تام باراک نیز در مقاله‌ای نوشته است: «قانون سزار مأموریت خود را انجام داده و اکنون زمان فرصت دادن به سوریه است.»
کارشناسان معتقدند کاهش تحریم‌ها و بازگشت سوریه به نظام مالی جهانی می‌تواند جلوی فروپاشی کامل اقتصاد این کشور را بگیرد، هرچند بازسازی کامل سال‌ها زمان می‌برد. بر اساس گزارش‌ها، واشنگتن اروپا را نیز برای برداشتن تحریم‌ها تحت فشار قرار داده و اتحادیه اروپا در مه 2025 تحریم‌های خود را لغو کرده است.
ترامپ از اختیارات خود برای تعلیق تحریم‌ها به مدت 180 روز استفاده کرده، اما برخی دیپلمات‌ها تردید دارند که آن را تمدید کند زیرا برخی تحریم‌ها، مانند قانون سزار، فقط با تصویب کنگره قابل لغو هستند.
با این حال، برخی اعضای کنگره به‌ویژه جمهوری‌خواهان نسبت به لغو بدون قید و شرط تحریم‌ها هشدار داده‌اند. مجلس سنا در اکتبر گذشته در بودجه دفاعی خود لغو قانون سزار را گنجاند، اما برای نهایی شدن باید مجلس نمایندگان نیز موافقت کند. «برایان ماست» نماینده فلوریدا اعلام کرده نگرانی او از وضعیت داخلی سوریه و امنیت مرزهاست.
بازار
![]()
دیدار با جولانی از ریاض تا نیویورک و واشنگتن؛ آمریکا به دنبال جای پای جدید در سوریه
الشرع در ماه سپتامبر برای شرکت در نشست سازمان ملل متحد به آمریکا رفت و بار دیگر با ترامپ دیدار کرد؛ این اولین سفر یک رئیس‌جمهور سوری به خاک آمریکا پس از سال 1967 بود. به گفته «جاستین دارگن» تحلیلگر مسائل خاورمیانه در دانشگاه آکسفورد، این دیدارها «نشانه نمادینی از تغییر مسیر روابط دو کشور» است. وی مدعی شد که سوریه می‌خواهد چهره‌ای تازه از خود به جهان نشان دهد و از ایران فاصله بگیرد.
پس از سقوط حکومت بشار اسد، احمد الشرع تاکید کرده که روابط با تهران باید بر پایه «احترام به حاکمیت و عدم دخالت» باشد. واشنگتن این موضع را گامی مثبت می‌بیند. آمریکا امیدوار است با همکاری با دمشق، نیروهایش را از شرق فرات خارج کند؛ جایی که این نیروها از 2014 «برای مبارزه با داعش» حضور داشته‌اند. در مقابل، کارشناسان هشدار داده‌اند روسیه نگران است بازسازی سوریه به نفع آمریکا تمام شود و واشنگتن نیز از نزدیکی دمشق و مسکو بیم دارد.
دارگن معتقد است که دیدار ترامپ و الشرع احتمالا به «تفاهم مشروط» میان دمشق و تل‌آویو درباره مرزها و امنیت ختم می‌شود نه به یک «توافق بزرگ». ترامپ بارها کشورهای عربی را به پیوستن به «توافق ابراهیم» تشویق کرده و اکنون می‌خواهد سوریه را نیز به این مسیر بکشاند.
از سوی دیگر، منابع آمریکایی از جمله «تام باراک» فرستاده ترامپ گفته‌اند که توافق امنیتی میان سوریه و اسرائیل نزدیک است. این توافق می‌تواند احیای پیمان «جداسازی نیروها»ی سال 1974 باشد که پس از جنگ داخلی متوقف شد.
از زمان سقوط اسد، استان سویدا (با اکثریت دروزی) شاهد درگیری‌های خونینی بوده است. «جفری فلتمن» دیپلمات آمریکایی، این حوادث را «خشونت فرقه‌ای» توصیف کرده و گفته است که این وضعیت کار الشرع را برای جلب اعتماد اقلیت‌ها دشوار می‌سازد. به گفته فلتمن الشرع باید بین وعده‌های اصلاحات سیاسی و خواسته‌های اقلیت‌ها تعادل برقرار کند.
فلتمن پیش‌بینی کرده است که الشرع در واشنگتن توافقی برای پیوستن رسمی به ائتلاف جهانی ضد داعش امضا کند. هایدمن، کارشناس آمریکایی، گفته که در صورت پذیرش ترتیبات خودگردانی محدود برای مناطق شمال‌شرق و جنوب سوریه، این توافق نشانه‌ای مثبت برای کنگره خواهد بود.
خبرگزاری رویترز هفته گذشته به نقل از چند منبع آگاه گزارش داده بود که آمریکا در حال تدارک ایجاد پایگاه نظامی در دمشق است که هدف این اقدام تسهیل اجرای توافق امنیتی میان سوریه و رژیم صهیونیستی با میانجی‌گری واشنگتن عنوان شده بود. هر چند یک منبع مسئول در وزارت امور خارجه سوریه ادعای خبرگزاری رویترز را رد کرد اما انتشار چنین گزارشی در آستانه سفر جولانی به آمریکا نشان دهنده افزایش خواسته‌های واشنگتن از حاکمان جدید دمشق است.
به گفته «ساموئل هلفونت» کارشناس مسائل خاورمیانه، علاوه بر تروریسم، واشنگتن از دمشق می‌خواهد با قاچاق مواد مخدر، ناامنی مرزی و جنایات فرقه‌ای مقابله کند و دسترسی کامل کمک‌های انسانی را تضمین نماید. از نظر هلفونت، تحقق این شروط می‌تواند کنگره را برای لغو کامل تحریم‌های سوریه قانع کند.