بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
بررسی انفجار اصفهان و احتمال آغاز مجدد اقدامات اسرائیل علیه برنامه‌های نظامی و هسته‌ای ایران
فاطمه کلانتری| هرچند ساعتی پس از انتشار فیلم‌های مربوط به وقوع انفجاری در یکی از مجتمع‌های وزارت دفاع در فضای مجازی، این وزارت‌خانه در بیانیه‌ای آن را حمله‌ای ناموفق با استفاده از ریزپرنده دانست اما گمانه‌زنی در خصوص عامل این انفجارها چیزی نبود که تا زمان انتشار بیانیه، مسکوت بماند. پس از افزایش تنش در روابط ایران با غرب همزمان با روی کار آمدن مجدد بنیامین نتانیاهو در همراهی افراطی‌ترین کابینه تاریخ اسرائیل، این گمانه دور از ذهن نبود که حملات تروریستی و خرابکارانه در دستور کار اسرائیل قرار بگیرد.
بنیامین نتانیاهو در روزهای نخست بازگشت به منصب نخست‌وزیری، در یک سخنرانی اولویت نخست دولتش در عرصه سیاست خارجی را مقابله با ایران عنوان کرد. آویو کوخاوی، رئیس پیشین ستاد کل ارتش اسرائیل نیز پیش از پایان دوران مسئولیتش عنوان کرده بود که ارتشی به جانشین خود تحویل می‌دهد که از توانایی و آمادگی لازم برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران برخوردار است.
یک شاهد دیگر نیز در هفته‌های اخیر احتمال آغاز مجدد سلسله اقدامات خرابکارانه اسرائیل را پررنگ کرده بود و آن هشداری بود که سیاستمدار با‌سابقه قطری از آن سخن گفته بود؛ شیخ حمد بن‌جاسم آل‌ثانی، نخست‌وزیر سابق قطر، دی‌ماه در رشته توئیتی نوشت: «اگر طرف‌های درگیر به توافق هسته‌ای جدید با ایران نرسند و آمریکا تسلیحات مورد‌نیاز اسرائیل را در اختیار این رژیم قرار دهد، خدای‌ناکرده اقدام نظامی صورت خواهد گرفت که ممکن است امنیت و ثبات در منطقه را متزلزل کند و پیامدهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی داشته باشد.» او در بخش دیگری از توئیت خود می‌نویسد: «می‌دانیم که اسرائیل به‌شدت برای به‌دست آوردن تجهیزات و تسلیحاتی که بتواند به اهداف ایران حمله کند تلاش می‌کند؛ با این حال، آمریکا تاکنون تمایلی به ارائه این تسلیحات به اسرائیل نداشته است.»
عبدالباری عطوان، روزنامه‌نگار شاخص جهان عرب پس از این توئیت در یادداشتی نوشت: «شیخ حمد‌بن جاسم که برجسته‌ترین «مهندس» انقلاب‌های موسوم به بهار عربی با هماهنگی آمریکا بود، نمی‌تواند این توئیت‌ها را در این زمان‌بندی مشخص با هدف به‌دست آوردن «لایک» یا شهرت بیشتر یا بدون هماهنگی با دولت خود انجام داده باشد.» البته همزمانی سفر ویلیام برنز، رئیس سیا به سرزمین‌های اشغالی، با حمله ریزپرنده به مجتمع صنایع دفاعی ایران شاید بتواند حامل این پیام به ایران باشد که واشنگتن مخالفتی با آغاز حملات گسترده و پراکنده تل‌آویو علیه تهران ندارد.
رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، آذرماه سال جاری از آمادگی رئیس‌جمهور ایالات متحده با گزینه نظامی در صورت شکست دیپلماسی هسته‌ای با ایران خبر داده بود. وی تاکید کرد از نظر دولت آمریکا، ایران به مرحله دستیابی به مواد شکافت‌پذیر کافی برای ساخت بمب بسیار نزدیک شده‌ است. هرچند با پایان دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ این‌گونه به‌نظر می‌رسید که اسرائیل حامی اصلی خود برای سازماندهی اقدامات خرابکارانه و حتی برنامه‌ریزی برای یک جنگ بالقوه علیه ایران را از دست داده، اما با اظهارات اخیر مقامات آمریکایی و نقش‌آفرینی بیشتر طیف تندروی کابینه جو بایدن که جیک سالیوان نیز بخشی از آن است، به نظر می‌رسد تل‌آویو بار دیگر به روزهای اوج همکاری خود با امریکا نزدیک شده است.
رزمایش مشترک چهار روزه اسرائیل و آمریکا که بزرگترین رزمایش دو کشور عنوان شده است و از روز دوشنبه تا جمعه هفته گذشته در شرق دریای مدیترانه انجام شد نیز نمی‌تواند با حملات روز شنبه در اصفهان بی‌ارتباط باشد. وال‌استریت ژورنال نیز در بررسی پیام این رزمایش نوشت: «اگرچه فرماندهان نظامی اسرائیل و آمریکا بارها گفته‌اند هدف رزمایش آنها تمرکز بر ایران نیست، اما شواهد موجود نشان می‌دهد که در نهایت پیام سیاسی این رزمایش نظامی این است: آمریکا و اسرائیل بیش از هر زمان دیگری، به‌منظور مقابله با ایران و نیروهای نیابتی‌اش در سراسر منطقه خاورمیانه، با یکدیگر همکاری می‌کنند».
‌آذرماه نیز رئیس ستاد ارتش اسرائیل در سفر به ایالات متحده، از توافق دو کشور بر سر یک «نقشه راه» مشخص برای ادامه فعالیت مشترک و تشکیل تیم‌های اختصاصی با هدف مقابله با چالش جمهوری اسلامی خبر داد.
خاک همسایگان، محلی برای هدایت عملیات
وجود پایگاه‌های نظامی اسرائیل در کشورهای همسایه موضوعی محرمانه نیست اما باید مشخص شود عملیات ریزپرنده‌ای که شامگاه شنبه، به‌منظور هدف قرار دادن مجتمع صنایع دفاعی در اصفهان به پرواز درآمده، از کدام‌یک از کشورهای همسایه ایران هدایت شده است و عامل به پرواز درآورنده ریزپرنده از کدام مرز وارد کشور شده است؟ پاسخ به این پرسش می‌تواند زوایای جدیدی از حمله روز شنبه و حملات احتمالی آینده را مشخص کند. موضوعی که بارها در صحبت‌های مقامات ایران نسبت به حضور پایگاه نظامی اسرائیلی در آنها هشدار داده شده و خاک اقلیم کردستان عراق نیز بارها با این هدف مورد اصابت موشک‌های سپاه پاسداران قرار گرفته است. همسایه دیگری که به‌عنوان یکی دیگر از مقرهای حضور نظامی تل‌آویو در منطقه با هدف مقابله با ایران از آن یاد می‌شود، جمهوری آذربایجان است.
پیش‌تر و در جریان حمله تروریستی به حرم شاه‌چراغ‌(ع) نیز وزارت اطلاعات ایران عنوان کرده بود که عنصر اصلی هدایت و هماهنگ‌کننده این حمله، تبعه جمهوری آذربایجان بوده که از فرودگاه بین‌المللی باکو وارد فرودگاه تهران شده و بلافاصله خبر حضور خود را به عنصر هماهنگ‌کننده در جمهوری آذربایجان اعلام کرده است. حمله صبح جمعه به سفارت آذربایجان در ایران که موجب کشته شدن یک افسر امنیتی و مجروح شدن دو تن دیگر شد، موجب شده تنش جدیدی در روابط تهران و باکو شکل بگیرد. مهاجم در جریان حضور فرمانده انتظامی تهران در محل سفارت گفت به‌دلیل خشم ناشی از عدم پاسخگویی سفارت به مراجعات مکررش در زمینه بازگشت همسر آذربایجانی‌اش به کشور این حمله را انجام داده اما مقامات آذربایجانی همچنان با عنوان «حمله تروریستی» از این حادثه یاد کرده و خواهان پاسخگویی تهران هستند.
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان همچنین شامگاه شنبه، هشتم بهمن‌ماه اعلام کرد کادر دیپلماتیک این کشور به‌همراه خانواده‌هایشان تا 24 ساعت آینده از ایران خارج خواهند شد. سایت وزارت امور خارجه آذربایجان همچنین در خصوص جزئیات تماس تلفنی شامگاه روز شنبه روسای‌جمهور دو کشور عنوان کرده که الهام علی‌اف بر تروریستی بودن این تهاجم تاکید کرده و خواهان محاکمه جنایتکاران دخیل در این تهاجم تروریستی شده است. شواهد حاکی از این است که جمهوری آذربایجان درصدد بهره‌برداری حداکثری از حادثه‌ای است که تروریستی نبودن آن براساس اظهارات مهاجم، اثبات شده است و احتمال همراهی و استفاده اسرائیل از این تنش پیش‌آمده نیز دور از ذهن نیست. اگر مشخص شود هدایت عملیات ریزپرنده مهاجم به صنایع دفاعی ایران از خاک جمهوری آذربایجان انجام شده، می‌توان این تئوری را نیز مدنظر قرار داد که باکو در تلاش است تا خصومت‌های لفظی چند‌ماه اخیر خود علیه تهران را کم‌کم به‌حالت علنی برساند.
کلید حل بحران در دست میانجیگر منطقه
عبدالباری عطوان در بخش دیگری از تحلیل خود در خصوص رشته‌توئیت نخست‌وزیر پیشین قطر می‌افزاید: «مسلما کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس و در راس آنها قطر، بیشترین زیان را از هرگونه حمله اسرائیلی – آمریکایی علیه ایران خواهند دید؛ چرا‌که کشور قطر، میزبان بزرگترین پایگاه آمریکایی در خاورمیانه است و مطمئنا این پایگاه و ژنرال‌های آن در مرکز هر‌گونه جنگی در آینده خواهند بود و جنگنده‌هایی که ایران و زیرساخت‌های نظامی و اقتصادی این کشور را هدف قرار خواهند داد از این پایگاه بلند خواهند شد. همین مسئله باعث می‌شود در راس اولویت‌های حملات انتقام‌جویانه ایران باشد.» این مسئله زمانی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد که به تعدد سفرهای مقامات قطری به ایران پس از توقف مذاکرات هسته‌ای و آغاز تنش در روابط ایران و غرب نگاهی بیندازیم. سفر وزیر امور خارجه قطر به ایران دقیقا یک روز پس از حملات صورت‌گرفته به مجتمع وزارت دفاع نیز می‌تواند اثبات همین موضوع باشد که کشوری که در سال‌های اخیر و بخصوص پس از فوت سلطان قابوس، حاکم عمان که در دوران او، مسقط سابقه زیادی در میانجیگری میان ایران و ایالات متحده داشت، تلاش کرده تا به اصلی‌ترین میانجیگر میان ایران و غرب تبدیل شود، این‌بار نیز با توجه به افزایش سطح تنش، محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، رئیس دستگاه دیپلماسی خود را که روز گذشته به ترکیه سفر کرده بود، راهی تهران کرده است. روزهای آینده، اظهارات مقامات ایرانی، اسرائیلی، آمریکایی و شاید حتی قطری قطعا ابعاد گسترده‌تری از آنچه را در روزهای پیشین در ایران گذشته، مشخص کند.