بزرگنمايي:

دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مقامات اسرائیل سال‌ها ایران را یک تهدید وجودی برای خود تلقی می‌کردند، در مقابل عربستان سعودی را یک شریک بالقوه می‌دانستند و امیدوار بودند که ترس مشترک از تهران بتواند برای اولین‌بار به ایجاد روابط رسمی با ریاض کمک کند. پاتریک کینگزلی در روزنامه نیویورک‌تایمز نوشت: خبر نزدیکی ایران و عربستان سعودی در روز جمعه در اسرائیل با تعجب، نگرانی و همراه با نگاه به تحولات داخلی مورد توجه قرار گرفت. این امر همچنین احساس خطر ناشی از اختلافات عمیق داخلی درباره سیاست‌های دولت به رهبری نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو را تشدید کرد؛ پیش از این توافق نتانیاهو خود را به‌عنوان سیاستمدار اسرائیلی که صلاحیت لازم برای نبرد با ایران را دارد و می‌تواند عربستان سعودی را مجذوب خود کند، معرفی کرده بود.
بیانیه مشترک ایران و عربستان امیدهای اسرائیل برای تشکیل یک اتحاد امنیتی منطقه‌ای علیه ایران را تضعیف کرد. این پیشنهاد نشان می‌دهد درحالی‌که سایر کشورهای خاورمیانه ممکن است ایران را به‌عنوان تهدید ببینند، اما سود کمی در منزوی کردن و مخالفت با تهران به اندازه اسرائیل می‌بینند. اسرائیل، ایران و برنامه تسلیحات هسته‌ای آن را خطری برای خود می‌داند. اما تصمیم عربستان یادآور این بود که چگونه همسایگان ایران در خلیج‌فارس تهران را به‌عنوان یک همسایه رقیب می‌بینند که با این وجود باید با آن تعامل کرد. این دریافت‌ها همچنین جرقه‌ای درباره بحران داخلی اسرائیل را برانگیخت. اسرائیلی‌ها در حال حاضر با پیشنهاد مناقشه‌آمیز دولت برای افزایش کنترل خود بر قوه قضائیه، مستاصل شده‌اند. برای سیاستمداران هم در دولت و هم در اپوزیسیون، این خبر نشان داد که چگونه آشفتگی داخلی خطر منحرف کردن توجه را از نگرانی‌های فوری‌تر مانند ایران دارد.
این خبر به‌ویژه برای نتانیاهو آسیب‌زا تلقی می‌شود. برای سال‌ها، دو هدف اصلی او در سیاست خارجی، انزوای ایران و عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی بود؛ بازیگری که هرگز اسرائیل را به رسمیت نشناخت. درحالی‌که تحلیلگران موافق بودند که زمان تصمیم عربستان در این زمینه، ارتباط چندانی با بازگشت دوباره نتانیاهو به قدرت در دسامبر ندارد، اما همچنان این فرصت را برای مخالفان وی فراهم می‌کند تا او را در سیاست خارجی به‌عنوان چهره‌ای ضعیف معرفی کنند. یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون در پستی در شبکه‌های اجتماعی گفت: توافق عربستان و ایران شکست کامل و خطرناک برای سیاست خارجی اسرائیل است. وقتی به جای انجام کار، تمام روز با جنون قانونی سر و کار دارید، این اتفاق می افتد.»
نتانیاهو که در حال حاضر در ایتالیا به سر می‌برد، بلافاصله بیانیه رسمی صادر نکرد و دفتر وی درخواست‌ها برای اظهارنظر را نادیده گرفت. اما یک مقام بلندپایه اسرائیلی ناشناس که اظهاراتش در رسانه‌های خبری اسرائیل به‌طور گسترده منعکس شد و البته تصور می‌شود خود نتانیاهو است، توضیح داد که دولت لاپید که در ماه دسامبر از سمت خود کنار رفت، مقصر گرم شدن روابط ایران و عربستان است. با این حال، فراتر از لفاظی‌های سیاسی، برخی از کارشناسان اسرائیلی در امور ایران و خلیج‌فارس گفتند که این خبر کاملا برای منافع اسرائیل فاجعه‌آمیز یا کاملا غیرمنتظره نبوده است. از مدت‌ها قبل مشخص بود که ریاض در حال مذاکره با تهران است. عربستان سعودی و اسرائیل هرگز روابط رسمی نداشته‌اند؛ زیرا عربستان درباره به رسمیت شناختن اسرائیل قبل از حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطین ابراز نگرانی کرده است.
اسرائیل در سال2020 روابط خود را با سه کشور عربی دیگر - بحرین، مراکش و امارات متحده عربی - عادی کرد؛ زیرا به نظر می‌رسد رهبران این کشورها محاسبه می‌کنند که منافع اقتصادی، فنی و نظامی ناشی از رابطه با اسرائیل بر اهمیت همبستگی با فلسطینی‌ها برتری دارد. درحالی‌که بیانیه مشترک روز جمعه حاکی از آن بود که ریاض عجله‌ای برای پیروی از سیاست نزدیکی به اسرائیل ندارد، مقامات سعودی همچنان بی‌سر و صدا با همتایان آمریکایی درباره شرایط خود برای عادی‌سازی با اسرائیل در مقطعی در آینده گفت‌وگو می‌کنند. سیما شاین، کارشناس مسائل ایران و یکی از مقامات ارشد سابق موساد، سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل گفت که روابط عربستان با ایران و اسرائیل منافاتی با یکدیگر ندارد.
امارات همچنین سال گذشته روابط رسمی خود را با ایران از سر گرفت، حتی درحالی‌که این کشور روابط نظامی و تجاری خود را با اسرائیل تعمیق بخشید و به‌رغم برقراری مجدد روابط عربستان و ایران، تهران همچنان رقیبی برای عربستان سعودی باقی خواهد ماند. ریاض ممکن است همچنان مشارکت نزدیک‌تر با اسرائیل، به‌ویژه در مسائل نظامی و امنیت سایبری را به‌عنوان راه دیگری برای خنثی کردن این رقابت ببیند. شاین گفت: «فکر نمی‌کنم این برای اسرائیل چیز وحشتناکی باشد.» وی افزود: «به نوعی حتی امکان عادی‌سازی بین اسرائیل و عربستان سعودی را بهبود می‌بخشد.» اما از نظر دیگر تحلیلگران اسرائیلی، تغییر شکل در روابط عربستان و ایران ممکن است از ظهور روابط رسمی‌تر عربستان و اسرائیل جلوگیری کند، حتی اگر این روابط را در پشت درهای بسته تسریع بخشد.
یوئل گوزانسکی، کارشناس مسائل خلیج‌فارس در موسسه مطالعات امنیت ملی، یک گروه تحقیقاتی اسرائیلی گفت: ایران و عربستان سعودی همچنان رقیب یکدیگر خواهند بود و عربستان سعودی و اسرائیل به همکاری فعالانه علیه ایران ادامه خواهند داد. گوزانسکی گفت: «اما ممکن است بر جنبه‌های عمومی عادی‌سازی با اسرائیل تاثیر بگذارد.» گوزانسکی گفت از نظر نمادین، تصمیم عربستان به‌طور غیرقابل انکاری ضربه‌ای به اسرائیل بود. گوزانسکی که یکی از مقامات ارشد شورای امنیت ملی اسرائیل بوده است، گفت: «این توافق پیامی را می‌فرستد که اسرائیل در منطقه برای مقابله با ایران تنهاست و اینکه کشورهای خلیج‌فارس در حال نزدیک شدن به ایران هستند.»این واقعیت که چنین اتفاقی در دوره حکومت نتانیاهو رخ داد، او را در معرض انتقادات تندی در روز جمعه قرار داد و سیاست‌ورزی او را برای ایجاد ثبات و قدرت در سیاست خارجی تضعیف کرد.
او سال‌هاست که خود را به‌عنوان سیاستمداری معرفی کرده که می‌تواند از اسرائیل در برابر تهدید ایران و برنامه هسته‌ای آن محافظت کند.
در ماه‌های اخیر، او همچنین بارها پیشنهاد کرده است که ممکن است بر عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان نظارت کند. ساعاتی پیش از اعلام این خبر، او در ایتالیا درباره امکان ساخت خط‌آهن بین اسرائیل و عربستان سعودی صحبت کرده بود.مخالفان او از فرصت کمیاب برای تضعیف اعتبار سیاست خارجی او استفاده کردند.
گیدئون سعر، یکی از نمایندگان مخالف در توییتر نوشت: «نتانیاهو وعده داد: صلح با عربستان سعودی. در نهایت سعودی‌ها این کار را با ایران انجام دادند.» به‌طور جداگانه، تحلیلگران و سیاستمداران با هر پیشینه‌ای گفتند که این خبر تاکید می‌کند که چگونه اسرائیلی‌ها باید به سرعت بحران داخلی درباره آینده قوه قضائیه اسرائیل را حل کنند تا بر نگرانی‌های مبرمی مانند ایران تمرکز کنند.
تامیر هیمن، مدیر سابق اطلاعات نظامی اسرائیل نوشت: «نبرد با ایران «پیچیده» است و این نیاز به توجه دارد. متاسفانه، این توجه در حال حاضر در درون متمرکز شده است.» از اوایل ژانویه، اسرائیلی‌ها درگیر مناقشه‌ای شدید درباره برنامه‌های دولت برای محدود‌کردن نفوذ دیوان عالی و گسترش کنترل دولت بر اینکه چه کسی قاضی می‌شود، هستند. این مناظره هم دولت و هم منتقدانش را به خود مشغول کرده و موجب اعتراضات توده‌ای هفتگی، ناآرامی در ارتش، آغاز فرار سرمایه و تیره شدن روابط اسرائیل با واشنگتن و یهودیان آمریکایی شده است. اخبار مربوط به عربستان سعودی حتی حامیان نتانیاهو را بر آن داشت تا خواستار تغییر در اولویت‌ها شوند. یولی ادلشتاین، یکی از نمایندگان ارشد حزب نتانیاهو گفت: «جهان متوقف نمی‌شود، درحالی‌که ما اینجا مشغول جنگ‌قدرت و درگیری هستیم..» ادلشتاین افزود: «زمان آن فرا رسیده است که بنشینیم، صحبت کنیم و اختلافاتمان را حل کنیم و در برابر تهدید وجودی علیه خودمان متحد شویم.»
بازار