چاپ

ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مسعود نیلی اقتصاددان مطرح ایرانی و استاد دانشگاه صنعتی شریف‌، شایعات مرتبط به خود را به صورتی غیرمستقیم تایید و عنوان کرد که «مجوز تدریس وی در دانشگاه » تمدید نشده است. نیلی، همزمان با موج اخراج، تعلیق و بازنشستگی اجباری استادان دانشگاه‌ها در کانال تلگرامی خود توضیحات کوتاهی درباره بازنشستگی خود ارایه کرده است. نیلی عنوان کرده که «در مقطع بازنشستگی بوده و این انتظار هم می‌رفت که 25 دی ماه سال گذشته بازنشسته شود اما دانشگاه درصدد بوده که برای وی و تعدادی دیگر از استادان از هیات امنا مجوز تمدید دریافت کند.» با این حال به گفته نیلی «با این درخواست موافقت نشده» و بر این اساس، همکاری نیلی با دانشگاه شریف به اتمام رسیده است. این عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف افزود: «دلبستگی و علاقه وافر من به علم اقتصاد تحت‌تاثیر این نوع تحولات اداری قرار نمی‌گیرد و تا روزی که توانی داشته باشم به فعالیت‌های علمی خود ادامه خواهم داد.»
حمله روزنامه دولت به چند اقتصاددان
بازنشستگی نیلی از دانشگاه شریف چند روز پس از آن صورت می‌گیرد که روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت چند روز پیش طی یادداشتی از مسعود نیلی و همچنین «محمد طبیبیان، موسی غنی‌نژاد، محمدمهدی بهکیش و حسن درگاهی»، به خاطر انتشار یک بیانیه در جریان ناآرامی‌های سال گذشته با عنوان «کاسبان اغتشاش» نام برد. این روزنامه نوشته بود: «قطعا اگر مسعود نیلی و همفکرانش احتمال می‌دادند که اغتشاشات به پایان خواهد رسید، ریسک آن بیانیه سیاسی علیه جمهوری اسلامی و حکومت را نمی‌کردند» اما «اکنون دیگر نیلی و همفکرانش نمی‌توانند مدعی استادی اقتصادی و مواضع غیرسیاسی شوند» چرا که در جریان اعتراضات همپای ضدانقلاب بوده‌اند.»
نیلی به این یادداشت روزنامه ایران، واکنشی نداشته، ‌اما محمد طبیبیان، اقتصاددان ایرانی که او نیز همپای نیلی در مظان حمله روزنامه دولت قرار گرفت، در کانال تلگرامی خود عنوان کرد که «ما کاری را کردیم که هر متخصص علوم اجتماعی دلسوز و بیدار و بی‌طرف باید انجام می‌داد، یعنی موشکافی یک مشکل اجتماعی، ارایه جهت برای راه‌حل آن مشکل و دعوت از همه خصوصا حکومت در عقل‌گرایی، انصاف و اعتدال. حال این نشریه که مشخص است به چه حلقه‌هایی وصل است ادعا می‌کند که ما کاسبان اغتشاش بوده‌ایم.» طبیبیان اضافه کرده بود: «کاسبان تحریم ... را همه می‌شناسند و می‌دانند به کدام طرف بحث نزدیک‌تر هستند اما اگر نویسندگان روی جلد آن مجله یک جو اخلاق داشته باشند باید انگشت بگذارند بر یک کاسبی که این مجموعه اقتصاددان از اغتشاش داشته‌اند. به جز مزد‌بگیران خاص کسی از این اعتراضات و عواقب آن بهره‌ای نبرده است، حتی حکومت.» طبیبیان اضافه کرده بود: «شاید بازنشسته شدن آقای دکتر نیلی از دانشکده اقتصاد دانشگاه شریف و مخالفت با ادامه کار، در اوج ظرفیت علمی و تجربی ایشان برای تربیت نسل جوان و انجام امور پژوهشی بی‌ربط با همین رویکرد نیست.»
زندگی و کارنامه
مسعود نیلی، متولد 1334 در همدان، تحصیلات کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دو دانشگاه صنعتی شریف و اصفهان دریافت کرده. هرچند او با تحصیلات مهندسی شروع به کار کرده؛ اما دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه منچستر دریافت کرده است. او از سال 64 تا 67 ریاست دفتر اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه را بر عهده داشت و در فاصله سال‌های 67 تا 70 نیز معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه بود. نیلی از سال 75 به «موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه» موسوم به «موسسه نیاوران » رفت. هرچند یکسال بعد، دوباره عهده‌دار معاونت اقتصادی سازمان برنامه و بودجه شد و تا سال 79 در این سازمان ماند. طی دو دوره معاونت اقتصادی سازمان برنامه و بودجه و همچنین دوره ریاست بر«موسسه عالی پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه»، مسعود نیلی، نقش موثری در تهیه برنامه‌های اول و سوم توسعه پنچ‌ساله کشور داشته است.
در سال 92 و با به قدرت رسیدن حسن روحانی، مسعود نیلی به عنوان «مشاور رییس‌جمهور در امور اقتصادی» منصوب شد. سپس در مرداد سال 96 سمت وی به «دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی» ارتقا یافت اما نزدیک به 15 ماه بعد اعلام شد که استعفای نیلی از این سمت پذیرفته شده است. او از سال 1379 تا 1390 رییس دپارتمان اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و در دو مقطع زمانی از بهمن 1386 تا بهمن 1390 و همچنین از شهریور 1398 تا مهر 1400 نیز رییس این دانشکده بوده است.
فضای انتقادی
حضور نیلی در سازمان برنامه و بودجه در دوره اجرای سیاست «تعدیل ساختاری » که به نوعی شوک قیمتی در بازارهای دارایی ایجاد کرد؛ ‌همواره یکی از نقاطی بوده که منتقدان عملکرد وی، ‌روی آن دست گذاشته‌اند. او در دولت دوم روحانی، با اینکه مدت زمان زیادی نیز به عنوان «دستیار رییس‌جمهور در امور اقتصادی» فعالیت نکرد از در پاسخ به برخی از این انتقادها برآمد و برخی اقتصاددانان نهادگرا را کسانی توصیف کرد که « مبدا تاریخ‌شان سال اعمال سیاست‌های تعدیل ساختاری است و ساعت‌شان در سال 1368 یخ زده و عقربه‌هایش حرکت نمی‌کند.» و عنوان کرد که بارها تاکید داشته «مواردی چون تعیین تکلیف اوراق بهادارسازی و ایجاد بازار برای بدهی‌های دولت، بهره‌برداری اهرمی از بودجه عمرانی، توسعه‌ کمی و کیفی بازار سرمایه، اصلاحات ساختاری در نظام بانکی، و ایجاد تعهد در دولت برای پایبندی به انضباط مالی و بودجه‌ای، از جمله‌ اصلاحات نهادی اولویت‌دار هستند که استمرار موفقیت‌های اقتصادی در سال 1394 با آنها گره خورده است.»