چاپ

ایرانیان جهان - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
«وینه علی‌خان» هم در گزارش 19نوامبر در المانیتور نوشت، با ادامه حمله اسرائیل به غزه، جنگ جهانی سوم در خاورمیانه هنوز شروع نشده است. متحدان ایران از خویشتن‌داری نسبی استفاده کرده‌اند و هیچ‌کس تمایلی به تشدید کامل بحران ندارد. با این حال، یک گام اشتباه می‌تواند آتش‌سوزی یا بحران گسترده‌تری را به دنبال داشته باشد. در حال حاضر، حوثی‌ها رگباری از موشک‌های بالستیک و پهپادها را به سوی اسرائیل پرتاب کرده‌اند. با این حال، بحران کنونی در منطقه‌ای آشکار می‌شود که اخیرا دیپلماسی را ارتقا داده است. در توافق ابراهیم در سال2020، امارات و بحرین با اسرائیل به توافقاتی دست یافتند. عربستان سعودی در حال بررسی عادی‌سازی روابط با اسرائیل، مشروط به پیمان دفاعی ایالات متحده و برنامه هسته‌ای غیرنظامی بود. در این سال، دو رقیب دیرین یعنی عربستان و ایران پس از توافقی با میانجی‌گری چین، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند. مذاکرات بین عربستان و حوثی‌ها برای حل مناقشه هشت‌ساله در یمن در جریان است. در سال2021، عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر به محاصره قطر پایان دادند و روابط دیپلماتیک خود را احیا کردند. علاوه بر این، عربستان سعودی تمایل خود را برای میانجی‌گری در درگیری‌های جاری در اوکراین و سودان ابراز کرده است.
افزایش فعالیت‌های دیپلماسی این امید را ایجاد کرد که کشورهای خلیج‌فارس می‌توانند بر کارزار اسرائیل در غزه تاثیر بگذارند و از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر جلوگیری کنند. به هر حال، این دولت‌ها اکنون کانال‌های ارتباطی رسمی با اسرائیل و ایران دارند که حامی حماس و حزب‌الله است. این پیش‌بینی وجود داشت که عربستان، اسرائیل را برای کاهش تنش تحت فشار قرار دهد. «کریستین اولریخسن» کارشناس خلیج‌فارس و همکار خاورمیانه در موسسه سیاست عمومی بیکر دانشگاه رایس گفت: «عربستان سعودی می‌تواند امید به زنده نگه داشتن چشم‌انداز توافق عربستان و اسرائیل داشته باشد.» با این حال، رویدادهای اخیر نشان داده است که میانجی‌گری کشورهای خلیج فارس در ابتدا ضعیف بوده است و بدون آمریکا نمی‌تواند موفق شود. به غیر از قطر، کشورهای عربی دیگر تا حد زیادی اقدامات خود را به درخواست برای آتش‌بس محدود کرده‌اند که این امر، کمترین تسلط را بر اسرائیل نشان می‌دهد.
به نوشته «علی خان»، گزارشگر المانیتور به نظر می‌رسد کشورهای خلیج‌فارس نیز تمایلی به مداخله در این مناقشه ندارند؛ زیرا هنوز جنگ به منطقه آنها تسری پیدا نکرده است. تماس‌های آنها برای آتش‌بس ناشی از دو نگرانی اصلی است. اول، آنها می‌ترسند که رویارویی ایالات متحده و ایران به جنگ‌های نیابتی در منطقه آنها تبدیل شود. «الهام فخرو»، یکی از همکاران برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در چتم هاوس گفت: «هیچ یک از کشورهای خلیج‌فارس خواهان درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر نیستند. به همین دلیل است که همه آنها خواستار آتش‌بس فوری هستند.» دوم، آنها خشم مردم عرب خود را که از کشتار غیرنظامیان فلسطینی توسط اسرائیل در غزه ناشی شده است، تشخیص می‌دهند. این خشم می‌تواند جرقه اعتراضات گسترده‌ای را برانگیزد که می‌تواند به تظاهرات ضد رژیم تبدیل شود. کشورهای خلیج‌فارس اکنون اسرائیل را محکوم می‌کنند؛ اما در 6سال گذشته موضوع فلسطین را نادیده گرفته و به دنبال معامله با اسرائیل بودند. فخرو می‌گوید: «آشتی‌های منطقه‌ای متعددی در جریان بوده است؛ اما هیچ‌کدام بین طرف‌های اصلی قدیمی‌ترین درگیری منطقه، یعنی اسرائیل و فلسطینی‌ها، صورت نگرفته است. توافق ابراهیم به‌طور موثر فلسطینی‌ها را از تمرکز دیپلماسی منطقه‌ای آمریکا دور کرد.»
قطر به‌دلیل روابطش با حماس به‌عنوان موثرترین میانجی منطقه‌ای ظاهر شده است. این کشور کوچک خلیج‌فارس در تلاش است تا توافقی را برای آزادی همه غیرنظامیان اسرائیلی که از 7 اکتبر در دست حماس هستند، از جمله زنان، کودکان و بزرگسالان منعقد کند. حماس دو گروگان آمریکایی را در 20اکتبر و دو زن اسرائیلی را چند روز پس از آن آزاد کرد. شیخ تمیم بن‌حمد آل‌ثانی، امیر قطر نیز سفری منطقه ای به امارات، مصر و عربستان سعودی برای گفت‌وگو درباره غزه آغاز کرد. علاوه بر این، رهبران عرب و مسلمان در عربستان سعودی در 11نوامبر تشکیل جلسه دادند و در فراخوان‌های خود برای آتش‌بس و ارائه بدون قید و شرط کمک‌های بشردوستانه به منطقه محاصره متحد شدند. اتحادهای تازه تشکیل‌شده به اندازه کافی قوی نیستند که بتوانند یک درگیری منطقه‌ای را متوقف کنند یا به اسرائیل فشار بیاورند. حتی قطر تلاش کرده تا مذاکرات زندانیان را به یک طرح آتش‌بس تبدیل کند.
بازار