چاپ

ایرانیان جهان - تسنیم / سری ثریا اُندر به عنوان چهره اصلی هیات اعزامی به جزیره‌ ایمرالی در حالی از دنیا رفت که مذاکره و خلع سلاح پ.ک.ک هنوز به ایستگاه اصلی نرسیده و ابهام بالایی در مورد انحلال این گروه وجود دارد.
بعدازظهر امروز یکی از سیاستمداران مشهور ترکیه به نام سری ثریا اُندر در بیمارستان فلورانس نایتینگل، جان خود را از دست داد. او نماینده پارلمان ترکیه و نایب رییس حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها (دمپارتی) بود و به عنوان چهره اصلی مذاکرات صلح بین ترکیه و پ.ک.ک شناخته می‌شد.
دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی گرا و شریک اصلی اردوغان، مرگ این نماینده را ضایعه‌ای بزرگ برای ترکیه دانست و آرزومند آن شد که میراث معنوی او یعنی تلاش برای حفظ وحدت و صلح بین کردها و ترک‌ها، به نتیجه برسد.
باغچلی گفت: «متأسفانه، ما مردی را از دست دادیم، که هنر و سیاست را در وجود خود گردهم آورده بود و با زندگی ساده و عقل سلیم خود، شایسته احترام و عشق مردم بود».
عمر چلیک سخنگوی حزب حاکم نیز گفت: « ما دوست و رفیقمان سری ثریا اوندر، نایب رئیس مجلس ملی کبیر ترکیه و نماینده استانبول در مجلس را از دست دادیم. او مرد ارزشمندی در هنر و سیاست بود که رنج تمام داستان‌ها درباره تمام مشکلات مردم ما را به دوش می‌کشید. او آخرین لحظات زندگی‌اش را برای هدف ترکیه بدون تروریسم خرج کرد. خدا او را رحمت کند. این ضایعه را به خانواده محترم ایشان، حزب دموکرات، مجلس کبیر و ملت عزیزمان تسلیت می‌گویم».
همچنین گولجان کیش، از مقامات نماینده حزب جمهوری‌خلق نوشت: «با نهایت تاسف از درگذشت سری ثریا اوندر مطلع شدم. او شخصی بود که زیر سقف پارلمان به کشورش خدمت کرد و با سخنان و مواضع خود تأثیر مثبتی بر جای گذاشت. او هنوز حرف‌های زیادی برای گفتن داشت، راه درازی در پیش بود... او چیزهای زیادی درباره صلح، برادری و امید از خود به جا گذاشت. برای خانواده، عزیزان و همه همراهانش صبر و شکیبایی آرزومندم».
علی ماهر باشارر معاون رهبر حزب جمهوری خلق نیز اعلام کرد: «ما او را به خاطر صدای وجدان بودن، شوخ‌طبعی‌اش و توانایی‌اش در تأثیرگذاری بر قلب‌ها و مبارزه خستگی‌ناپذیرش برای صلح به یاد خواهیم داشت. خداوند او را رحمت کند. این ضایعه را به خانواده، بازماندگان و مردم عزیزمان تسلیت می‌گویم».

ایرانیان جهان

شبکه‌های تلویزویونی ترکیه برنامه‌های عادی خود را قطع کردند و در مقابل بیمارستان محل مرگ اُندر، شروع به پوشش خبری این واقعه کردند. اغلب روزنامه‌ها و سایت‌های خبری نیز این خبر را در صدر اخبار خود گذاشتند.
روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا از قول ممیش اوغلو وزیر بهداشت ترکیه اعلام کرد: «از سه روز پیش، علایم نگران‌کننده در مورد وضعیت قلب اُندر افزایش یافته بود و با وجود تلاش شبانه روزی تیم پزشکی، او جان خود را از دست داد».
اُندر، علاوه بر فعالیت سیاسی و حزبی، در وادی هنر نیز فعال بود و چند فیلم بلند را کارگردانی کرده بود و دستی هم بر آتش شعر و داستان داشت.
او اصالتاً از ترکمن‌های آدیامان ترکیه بود، اما به عنوان یکی از رهبران دم پارتی یعنی مهمترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه شناخته می‌شد.
18 روز قبل، اُندر بر اثر سکته قلبی روانه بیمارستان شد و پس از عمل جراحی 12 ساعته به کما رفت.
ابراهیم کالن رییس سرویس اطلاعاتی میت، اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق و بسیاری از رهبران احزاب سیاسی ترکیه برای ابراز همدردی با خانواده اُندر در این مدت بارها به بیمارستان رفتند و وزیر بهداشت کابینه اردوغان اعلام کرده بود که به دستور رییس جمهور ترکیه، یک تیم از متخصصین، پیگیر روند درمان این سیاستمدار مشهور است.
اما او پس از 18 روز مبارزه با مرگ، امروز درگذشت و بسیاری از فعالان صلح و طرفداران روند دموکراسی و پایان خشونت مسلحانه در ترکیه را نگران کرد.
سری ثریا اُندر به عنوان چهره اصلی هیات اعزامی به جزیره‌ ایمرالی در حالی از دنیا رفت که مذاکره و خلع سلاح پ.ک.ک هنوز به ایستگاه اصلی نرسیده و ابهام بالایی در مورد انحلال این گروه وجود دارد.
اُندر که بود؟
او در ژوئیه 1962 در آدی یامان به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات دبیرستان خود در دبیرستان آدی یامان، در سنین جوانی به عکاسی علاقه‌مند شد. اگرچه برای تحصیلات دانشگاهی وارد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آنکارا شد، اما به دلایل سیاسی مجبور به ترک تحصیل شد. او پس از کودتای ژنرال کنعان اورن در سال 1980 میلادی به دلیل عقاید سیاسی‌اش سال‌ها زندانی بود و این تجربیات عمیقاً بر زندگی بعدی و موضع سیاسی او تأثیر گذاشت.
سری ثریا اُندر در طول زندگی‌اش به عنوان سیاستمداری با دیدگاه‌های چپ‌گرایانه، سوسیالیستی و آزادی‌خواهانه شناخته می‌شد که از راه‌حل دموکراتیک و مسالمت‌آمیز برای مسئله کردها حمایت می‌کرد و مورد علاقه جناح تندرو هواداران اوجالان نبود.
اُندر چند فیلم بلند ساخته و در جلساتی که به عنوان نایب رییس، پارلمان ترکیه را اداره می‌کرد، نکات طنز و شوخی‌های او، دست به دست در فضای مجازی می‌چرخید و علاوه بر مذاکرات سال 2013 میلادی، در سال 2025 میلادی نیز، به عنوان سیاستمداری شناخته شد که هم از سوی عبدالله اوجالان و هم از طرف اردوغان، مورد اعتماد کامل بود.
اما به محض آغاز مجدد جنگ بین ترکیه و پ.ک.ک، اُندر نیز مانند صلاح الدین دمیرتاش و دیگر نمایندگان به زندان فرستاده شد. پس از آزادی هم دوباره در انتخابات شرکت کرد و باز هم به پارلمان راه یافت.

ایرانیان جهان

مذاکرات صلح چه خواهد شد؟
یکی از امتیازات اُندر در مقایسه با دیگر سیاستمداران نزدیک به پ.ک.ک، این بود که به عنوان یک ترکمن چپ، تعلق خاطری به جناح تندرو پ.ک.ک نداشت و نزد اوجالان نیز از اعتبار و نفوذ کلام بالایی برخوردار بود.
او بارها از ترکیه به کوهستان قندیل رفته و با سران پ.ک.ک صحبت کرده بود. این بار نیز او در گفتگو با مقامات پ.ک.ک، از آنها خواست، از دستور اوجالان پیروی کرده و سلاح بر زمین بگذارند و حزب خود را منحل کنند.
اما مصطفی کاراسو عضو شورای رهبری پ.ک.ک دیروز اعلام کرد: «موضوع انحلال حزب، یک موضوع حساس است و حتماً باید رهبر ما در کنگره حضور داشته باشد تا بتوانیم چنین تصمیمی بگیریم».
برخی از تحلیلگران ترکیه بر این باورند که این سخن کاراسو به معنی چوب لای چرخ صلح گذاستن است و حالا مشخص نیست که ایا مرگ اُندر هم می‌تواند در این زمینه وقفه و تعلل ایجاد کند یا خیر.