چاپ

ایرانیان جهان - روزنامه جوان / «نگاه جنسیت‌زده جامعه را از کار افتاده می‌کند» عنوان یادداشت روز در روزنامه جوان به قلم محمدصادق فقفوری است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
در شرایطی که همه آمار‌ها حکایت از پیری نزدیک و مفرط ایران دارد، سیاست‌های اعلامی و اعمالی دولت هم این روند پیرشدگی و ازکارافتادگی ایران را تسریع می‌کند. علاوه بر مخالفت‌های علنی با اجرای مجموعه قوانین حمایت از جوانی جمعیت از سوی مسئولان، حالا و در آخرین موضع‌گیری‌های دولتی‌ها، اعلام شده است که «دولت با تعیین سقف 14 سکه به عنوان مهریه مخالف است.» آمار بالای زندانیان مهریه به کنار، این ژست‌های جنسیت‌زده، ریشه خانواده ایرانی را نحیف می‌کند.
زهرا بهروزآذر، معاون زنان رئیس‌جمهور روز گذشته صراحتاً گفته است که دولت با تعیین سقف 14 سکه به عنوان مهریه مخالف است. خانم بهروزآذر در اظهاراتش به فقه و شرع هم اشاره و تصریح کرده است: «مهریه در نظام حقوقی ایران صرفاً دینِ زوج یا یک تعهد مالی نیست بلکه ابزار حمایتی مهمی برای زنان است.» ذکر چند نکته در این رابطه خالی از لطف نیست.
1- سهو مدیریتی و سوءتدبیر به کنار، اما فروکاستن مقام و منزلت زن به سکه و پول و وابسته کردن «حمایت» از زنان به مهریه، اگر تعمدی باشد خیانت در حق دختران و زنان ایرانی است. نانوشته پیداست همه دختران و زنان اصیل ایرانی در دوگانه‌های متعدد حمایتی، مهریه را اولویت دست چندم قلمداد می‌کنند. پایداری خانواده، معنویت، منزلت اجتماعی، پاسداری از قداست جایگاه مادری و تعیین فرصت‌های برابر در مواردی همچون شغل و درآمد، از جمله اولویت‌هایی است که از زنان ایرانی «حمایت» می‌کند. مهریه در این فهرست، جایگاه بالایی ندارد.
2- نزاع بر سر کف و سقف مهریه، یک نزاع نازل و ناشی از نگاه‌های ابزارگرایانه به زن ایرانی است. تنها دیدگاه‌هایی که ارزش زن ایرانی را به پول تنزل می‌دهد، می‌تواند حمایت از زنان ایرانی را منحصر در مهریه کند. این قبیل دعوا‌ها در سایر کشور‌ها نظیر ندارد. درست است که نظام حقوقی ما هم قابل‌مقایسه با سایر کشور‌ها نیست، اما ابزار‌های حقوقی ما که از زنان حمایت می‌کند، کم نیست: واجب‌النفقه بودن دختران و زنان، تکلیف نداشتن زن ایرانی برای انجام کار‌های خانه و امکان طلب مزد برای این امور، برخورداری از حق حبس به معنای استنکاف از انجام وظایف زناشویی در قبال مرد تا زمان تسلیم مهریه، استقلال کامل مالی زن، ممنوعیت سپردن کار‌های سخت و زیان‌آور به زنان، حمایت‌های ویژه و تبعیض‌های مثبت برای تأمین امنیت زنان و بسیاری دیگر از مقرره‌های قانونی که نشان‌دهنده جایگاه ویژه زنان در حقوق ایران است.
بازار
3- مهم‌تر از اینها، صحبت از چندوچون و کم‌وکیف مهریه هنگامی موضوعیت پیدا می‌کند که عقد زوجیت جاری شود. به بیان دیگر، مهریه فرع بر ازدواج است. پرداختن به فرع و کنار گذاشتن اصل یک سوءمدیریت پرمفسده است. پس از ازدواج آنچه اهمیت اولی دارد، حمایت از خانواده است. باز هم همه زنان اصیل ایرانی بر این قضیه متفق‌القول‌اند که در دوگانه پایداری خانواده/ فروپاشی خانواده به بهانه مهریه، قوام خانواده مهم‌تر است. اظهارنظر‌های مسئولان دولتی بر سر کف و سقف مهریه، بیش از آنکه تأمین‌کننده حقوق زنان ایرانی باشد، متزلزل‌کننده خانواده‌های ایرانی است. در تزلزل هر خانواده ایرانی نیز، دست‌کم یک زن و حتی چند زن، متضرران اصلی هستند.
4- واقع قضیه این است: چه هزاران سکه، چه یک سکه؛ هیچ‌کدام ضامن بقای یک ازدواج نیست. دوگانه‌سازی بر سر مهریه کم یا زیاد، بیشتر از آنکه برخاسته از یک نظر کارشناسی باشد، نزاع تریبونی ایجاد می‌کند و در صفحات مجازی لایک و فالوئر می‌گیرد. ملاحظات اجتماعی، تشویق به تشکیل خانواده، کم کردن توقعات مالی زوجین و خانواده‌ها، برداشتن موانع ازدواج، تسهیل شرایط فرزندآوری و مسائلی از این دست است که جامعه ایرانی را از آسیب‌هایی که اکنون دچار آن است نجات می‌دهد. ترجیح منفعت عمومی بر اظهارنظر‌های جنسیت‌زده، بدیهی‌ترین انتظاری است که مسئولان دولتی باید آن را برآورده کنند.
5- چندین حدیث و روایت بر خوش‌یمنی مهریه اندک از حضرات معصومین علیهم‌السلام به ما رسیده است. گذشته از این، «مهرالسنه» که در منش و زندگی همه معصومینعلیهم‌السلام رعایت شده است، یک نماد لازم‌الاتباع است. مهرالسنه هیچ سنخیتی با مهریه‌های چندین میلیاردی که در عصر ما رایج شده و مسئولان هم بر افزایش آن می‌دمند، ندارد. مسئول جمهوری اسلامی منطقاً، اخلاقاً و حتی قانوناً نمی‌تواند و نباید شیوه مدیریتی خود را خلاف بیّن سیره معصومین علیهم‌السلام تنظیم کند.
6- آمار‌ها نشان می‌دهد تعیین مهریه‌های بالا، درواقع زن را از حق مالی خود دورتر می‌کند؛ محکومان و زندانیان مهریه گواه این موضوع است. زندانی شدن مردِ محکوم به پرداخت مهریه سنگین، بزرگ‌ترین مانع استیفای مهریه از سوی زن است. مهریه سهل‌الوصول، حق مالی زن را بیشتر و بهتر تأمین می‌کند. مهریه‌ای که یکی از کارکرد‌های آن یا چه‌بسا مهم‌ترین کارکرد آن زندانی کردن مرد باشد، خودش بزرگ‌ترین ظلم در حق زن است: مهریه حق غیرقابل‌اغماض زن است، زندانی شدن مرد، این حق بدیهی را از دسترس دورتر می‌کند.
نتایج دهه‌ها سیاست‌گذاری غلط در رابطه با ازدواج و فروع آن، آسیب‌های اجتماعی‌ای است که اکنون دامنگیر جامعه ایرانی شده است. مسئولیت‌گریزی جوانان ایرانی با فرار از ازدواج و پذیرفتن تعهدات آن، و دچار شدن به روابطی که ذاتاً تعهدگریز و صرفاً برآورنده امیالِ گریزناپذیر است، نقطه آغاز ازکارافتادگی ایران و اضمحلال سنت‌های ارزشمند ایرانی است. حالا با تأسف باید نوشت که موضع‌گیری‌های اخیر مسئولان دولتی هم به این اضمحلال دامن زده است.