چاپ

ایرانیان جهان - آرمان ملی /متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
جاوید قربان اوغلو تحلیلگر مسائل بین‌الملل
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مقاله‌ای در فایننشیال تایمز منتشر و در آن اعلام کرد که با در نظر گرفتن نگرانی‌های دو طرف، متن جدیدی تهیه شده است. اما واقعیت این است که این مطلب را جدید و گره‌گشا نمی‌دانم. هرچند اروپایی‌ها تمایلی بسیار قوی و نیرومند برای اینکه ایران و آمریکا به تفاهم برسند دارند و دیدیم که در طول این سال‌ها و به‌خصوص ماه‌های اخیر هم آخرین تلاش‌ها را کردند و همراه انریکه مورا به تهران آمدند و ملاقات‌های متعددی داشتند که قابل قدردانی است و بعد هم اجلاس قطر را طراحی کردند اما اجلاس قطر به شکست انجامید. آنچه از رسانه‌ها برمی‌آید دو مشکل اصلی مساله سپاه و تضمین‌هاست که انتفاع کامل اقتصادی ایران را شامل می‌شود. شاید تضمین را به این شکل آورد‌ه‌اند که ایران بتواند نفع کامل را از توافق برجام و احیای آن ببرد و استفاده کند. در این دو مورد آنطور که ما اطلاع داریم هیچگونه پیشرفتی حاصل نشده و در مقاله آقای جوزف بورل هم به این مساله اشاره نشده است. ایشان در مقاله خود اشاره می‌کند که متن آماده شده به نفع دو طرف است؛ شامل رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای است. یعنی تعهد آمریکایی‌ها که رفع تحریم‌هاست و همچنین تعهد ایران که گام‌های هسته‌ای برداشته شده است. اگر بخواهیم این حرف کلی را جز به جز کنیم آیا رفع تحریم‌ها به معنای انتفاع کامل اقتصادی ایران خواهد بود و آیا به منزله تضمین خواهد بود. از این طرف، آیا فقط منظور از گام‌های هسته‌ای این است که به عقب برگردیم یا تکلیف دستاوردهای کنونی، ذخایر 20 درصد و سایت جدیدی که در نطنز راه‌اندازی کرده‌ایم و روی آن حساسیت ایجاد شده چه خواهد شد؟ آیا روس‌ها در شرایطی هستند که سوخت‌ها را قبول کنند و غربی‌ها قبول می‌کنند که چنین اتفاقی بیفتد. بنابراین مسائل برجام با توجه به دو مشکلی که وجود دارد خیلی پیچیده‌تر از اینها شده که با خوش خیالی آقای بورل توافق در دسترس باشد. از این رو به نظر می‌رسد اینها بیشتر حرف درمانی است تا اینکه ارائه یک راه حل باشد. ارائه راه حل، بازگشت به برجام 2015 است که برای ما بسیار منفعت دارد اگرچه تامین کننده تمام منافع ما نیست ولی برجام به یک زبان دیگر حلال همه مشکلات ما نیست ولی خیلی از مشکلات ما را چه به لحاظ تحریم‌ها و چه به لحاظ فضای بین‌المللی و چه به لحاظ گشایش‌های اقتصادی باز خواهد کرد. مخصوصا با صحبت‌های آقای دکتر کمال خرازی دنیا به این فکر افتاد که ایران درصدد گذاشتن یک موضوع مهم روی میز است که همانا توانایی تولید بمب است که از غربی‌ها و آمریکایی‌ها امتیاز بگیرد. موضوع اینجاست که آمریکایی‌ها در مخمصه جنگ اوکراین و تورم ناشی از جنگ اوکراین و مشکلات با چین افتاده‌اند و ناچار هستند که امتیاز دهند. از این رو به نظر می‌رسد ایران سیاست صبر و انتظار را در پیش گرفته تا آمریکایی‌ها به خواست ایران تن در دهند. اینکه این اتفاق خواهد افتاد یا نه بستگی به مولفه‌های مختلفی مانند روند جنگ در اوکراین، مساله چین و تنشی که سر قضیه تایوان و سفر نانسی پلوسی اتفاق می‌افتد، دارد. ایران شرط بندی خود را روی این گذاشته والا آمریکایی‌ها برای آنچه برجام 2015 بوده و الان روی میز است، آمادگی دارند منتها ظاهرا ایران دیگر آن برجام را قبول ندارد و می‌گوید الان شرایط جدیدی اتفاق افتاده و ما هم براساس این شرایط باید امتیازهای لازم را در عرصه تحریم‌ها و موضوع سپاه و در رابطه با موضوعاتی که فکر می‌کنیم انتفاع اقتصادی کامل را داشته باشیم، امتیاز بگیریم. اینکه آیا این اتفاق بیفتد یا نه را نمی‌توانم نظر دهم. در عین حال از اینکه اگر به 2015 برگردیم، تکلیف ذخایر و دستاوردهای ما چه خواهد شد یا تا چه حدی حاضرند برخی از انعطاف‌ها را قبول کنند، مطلع نیستم.