ایرانیان جهان

آخرين مطالب

چین در تنش زدایی سعودی-ایرانی نقش داشت؟ آسیا و اقیانوسیه

چین در تنش زدایی سعودی-ایرانی نقش داشت؟
  بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - دیپلماسی ایرانی /متن پیش رو در دیپلماسی ایرانی منتشر شده و انتشار آن به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
گای برتون-مجمع شرق آسیا/ وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، اواخر مارس 2021 یک تور به شش کشور در خاورمیانه آغاز کرد. او در آستانه آغاز این سفر، در توضیح برنامه پنج ماده ای چین برای منطقه از احترام متقابل، برابری و عدالت، منع گسترش سلاح های هسته ای، امنیت جمعی و همکاری ها در زمینه توسعه سخن گفت.
اصول مندرج در برنامه پنج ماده ای به هیچ وجه بحث برانگیز نیست. این اولین مرتبه نبود که چین از تعیین برنامه ای اینچنینی برای خاورمیانه خبر می دهد. شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، در سال 2013 یک طرح چهار ماده ای را درباره درگیری های اسرائیل و فلسطین آغاز و چهار سال بعد، مجددا این طرح را راه اندازی و با اشاره به ابتکارعمل کمربند و جاده چین، به اسرائیل و فلسطین به عنوان شرکای مهم اشاره کرد.
آنچه طرح پنج ماده ای اخیر را منحصر به فرد می کند، دامنه گسترده تر آن است که دیگر درگیری ها در منطقه از جمله در سوریه، لیبی و یمن و همچنین رقابت های موجود در خلیج فارس را شامل می شود. وانگ همچنین با فاصله گرفتن از پیشنهادهای قبلی، پیشنهادهای مشخصی را برای نحوه کنترل تنش ها در خلیج فارس بیان کرد که شامل میزبانی «یک کنفرانس گفت و گوی چند جانبه» توسط چین برای کمک به ایجاد یک سازوکار اعتماد سازی می شود و به عنوان اولین قدم، می تواند «ایمنی تاسیسات نفتی و خطوط حمل و نقل» را تضمین کند.
در نهایت امر، شاید نشود طرح پنج موردی چین را یک برنامه جنجالی یا خاص توصیف کرد چرا که تا کنون هیچ بیانیه ای درباره زمان برگزاری کنفرانس یا نقش پکن در طراحی یا تضمین سازوکار مبتنی بر اعتماد صادر نشده است. به علاوه، این طرح تحت الشعاع پوشش رسانه ای توافقنامه همکاری 25 ساله بین چین و ایران قرار گرفت و این در حالی است که برخی ناظران معتقدند وسواس رسانه ای سبب شده این طرح چیزی بیش از آنچه که هست، به نظر برسد.
با این حال، نکته حائز اهمیت این بوده که روحیه طرح 5 موردی با تحولات منطقه ای همخوانی داشته اتفاقات در خاورمیانه شرایط را برای اجرای آن مهیا کرده است. مقامات سعودی و ایرانی برای اولین مرتبه در پنج سال گذشته (از زمان قطع روابط دیپلماتیک)، در بغداد دیدار کردند. در ابتدا سعودی ها برگزاری این دیدار را انکار می کردند، اما نهایتا در پایان ماه آوریل، ولیعهد محمد بن سلمان به طور ضمنی از این حرکت حمایت کرد و در یک مصاحبه تلویزیونی با ابراز امیدواری درباره «روابط خوب»، لحنی آشتی جویانه را جایگزین رویکرد تقابلی پیشین خود با ایران نمود. بسیاری از تحلیل گران در توضیح این تغییر، بر تغییراتی که در ایالات متحده در حال وقوع است و به ویژه بر ریاست جمهوری جو بایدن متمرکز شده اند. دولت پیشین دونالد ترامپ نه تنها ترامپ بیش از بایدن با محمد بن سلمان همدل بود، بلکه پس از خارج کردن ایالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام، تحریم ها را مجددا علیه ایران اعمال و استراتژی «اعمال فشار حداکثری» را دنبال کرد. بایدن رویکرد چندان صمیمانه ای به محمد بن سلمان ندارد و دولت او عربستان را به دلیل عملیات نظامی تحت رهبری سعودی در یمن تحت فشار گذاشته و در صدد مذاکرات غیرمستقیم با ایران درباره آینده برجام برآمده است.
اما تمرکز صرف بر محوریت ایالات متحده در تحولات در حال وقوع در خاورمیانه، با توجه به روند فزاینده چند قطبی شدن خاورمیانه بسیار محدود کننده است. سکوت چین هم می تواند معنادار باشد و ممکن است تغییراتی ایجاد کند. برای نمونه، در بیانیه های رسمی به وضوح بیان شد که وانگ در سفر خود به منطقه درباره «صلح در خاورمیانه» گفت و گوهای صریحی داشته است.
چین توانایی اساسی و انگیزه کافی برای انجام چنین گفت و گوهایی را دارد.
اول اینکه، عربستان سعودی و ایران از مهم ترین کشورها برای فعالیت تجاری چین در خاورمیانه به شمار می روند. علاوه بر اهمیت در تجارت نفت، عربستان سعودی و ایران به ترتیب بزرگ ترین و سومین دریافت کننده سرمایه گذاری های چینی در منطقه هستند. بنابراین، بی ثباتی در منطقه از جمله در نتیجه رقابت های ایران و عربستان، بر منافع تجاری چین تاثیر منفی می گذارد.
دوم، چین ابزار تعامل با ریاض و تهران به صورت اساسی را دارد. این مساله که چین بارها تعهد خود را به عدم مداخله در أمور دیگر کشورها اعلام کرده، آن را به یک میانجی صادق بالقوه تبدیل می سازد. به علاوه، دو کشور ایران و عربستان اکنون سطح مشابهی از اهمیت را برای چین دارند: چین در سال 2016 توافق های همکاری استراتژیک جامعی با هر دوی آنها امضا کرده که بالاترین سطح از همکاری دیپلماتیک و به رسمیت شناختن اهمیت یک کشور است و می توان آن را نوع کوتاه مدتی از یک اتحاد رسمی قلمداد کرد. چنین مشارکت هایی معمولا در جهت گسترش روابط فراتر از حوزه اقتصادی و شامل تعامل و تبادل سیاسی در سطوح مختلف هستند.
سخن چین در اینجا اهمیت دارد و قابل چشم پوشی نیست. از نظر سعودی ها، رویکرد بایدن فاصله بین مواضع ایالات متحده و چین را در خلیج فارس کاهش می دهد. از نظر ایران، ژئوپلیتیک منطقه خلیج فارس آنقدری به سمت چین مایل شده که بتوان از آن به صورت اهرم فشار استفاده کرد و چین نشان داده که تمایل و آمادگی استفاده از قدرت خود در منطقه را دارد.
شکی نیست که در حال حاضر، چین نسبت به ایالات متحده در تاثیرگذاری بر رفتار عربستان و ایران مزایایی دارد، اما هنوز برای نتیجه گیری درباره تنش زدایی بین دو قدرت خاورمیانه و دوام این رویکرد، زود است.

لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/250464/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

کارشناس آمریکایی: باید به شکست کمپین فشار حداکثری علیه ایران اعتراف کنیم

ترامپ افغان‌ها را اخراج کرد!

ترامپ با وجود فشار تندروها دیپلماسی با ایران را انتخاب کرد

جدیدترین قیمت دلار امروز شنبه 30 فروردین ماه 1404 / دلار امروز چند؟

هاشمی طباء: مدعیان «حلقه سخت نظام» کجا بودند؟ | چرا یک نفر از شما به جنگ غزه نرفت؟

برنامه پنتاگون برای کاهش نیروهای آمریکایی در سوریه

فشار ترامپ بر ایران قیمت نفت را منفجر کرد

فیلم کشتار دسته‌جمعی آمریکا بعد از حمله به بندر نفتی یمن

یک نفر در کنفرانس مطبوعاتی ترامپ بیهوش شد!

هشدار یمن به آمریکا و اسرائیل: منتظر غافلگیری های بزرگ باشید

عراقچی در پایان سفر به مسکو: ملاقات با پوتین بیش از یک ساعت و نیم طول کشید/ در گفت‌وگوهای ما با آمریکا، نقش روسیه می‌تواند بسیار مهم و سازنده باشد/ برای رایزنی با مقامات چین به پکن خواهم رفت/ در شرایط سخت تحریمی، روس‌ها کمک‌های زیادی به ما داشتند

حمله آمریکا به پایتخت یمن + جزییات

آمریکا از حمله قریب الوقوع به سوریه خبر داد | هیچ نقطه‌ای از خشونت در امان نخواهد بود!

آمریکا تعدادی از نظامیانش را از سوریه خارج می کند

جمع بندی اخبار مهم در 29 فروردین ماه 1404 | خلاصه‌ای از مهم‌ترین رویدادهای شبانگاهی

اعلام ناگهانی آمریکا از حملات قریب‌الوقوع به یک کشور؛ هیچ نقطه‌ای در امان نیست!

احتمالا آمریکا امروز در مذاکرات مواضع شدیدتری برای امتیازگیری اتخاذ کند

هشدار یمن؛ آمریکا و اسرائیل منتظر غافلگیری‌های بزرگ باشند

پیش بینی قیمت دلار امروز 30 فروردین 1404/ قیمت دلار در دوراهی سقوط و صعود

آیا این توافق سه مرحله‌ای ایران و آمریکا حقیقت دارد؟

فیلم کشتار دسته‌جمعی آمریکا بعد از حمله به بندر نفتی یمن | حاوی تصاویر دلخراش 18+

ورود طلا به کانال 5 میلیون تومان در صورت توافق ایران و آمریکا

دیدار وزیر خارجه عمان با همتای ایتالیایی در آستانه مذاکرات ایران و آمریکا در رم + عکس

آمریکا به پایتخت یمن حمله کرد

شرق آسیا گرفتار بر سر دوراهی؛ آیا جرقه نبرد جهانی در قاره زرد زده می‌شود؟/ آماده‌باش نظامی در دریای جنوبی چین

هشدار یمن به آمریکا و اسرائیل: منتظر غافلگیری‌های بزرگ باشید

دونالد ترامپ: چندان طرفدار زلنسکی نیستم

دیدار وزیر خارجه عمان با همتای ایتالیایی در آستانه مذاکره رم

انتقاد شدید الموسوی نسبت به دعوت از جولانی به عراق

پایان رقابت های بین المللی کشتی فرنگی جوانان جام شاهد – اندیمشک/نفرات و تیم برتر مشخص شدند

آیا ایران مقاومت عراق و یمن را معامله می‌کند؟

حملات قریب‌الوقوع احتمالی به خاک سوریه؟

تجاوز مجدد آمریکا به خاک یمن

نعیم قاسم: ما از تهدیدهای آمریکا و رژیم اسرائیل نمی ترسیم

زمان و ساعت دقیق مذاکره غیر مستقیم ایران با آمریکا

زمان و محل دقیق دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا مشخص شد

عراقچی: در گفت‌وگوهای ما با آمریکا، نقش روسیه می‌تواند بسیار مهم و سازنده باشد

آخرین اخبار از مواضع متضاد در درون کابینه ترامپ درباره ایران

اولویت اصلی ما در گفتگوی غیرمستقیم با آمریکا رفع تحریم‌ها است/ ترامپ موضع مشخصی ندارد

حمله مجدد آمریکا به مناطق مختلف یمن

بحران جام باشگاه‌های جهان: آمریکا مالیات می‌گیرد!

گزیده‌های نفتی هفته

«ستاره‌های غریب»؛ کتابی درباره شهدای غریب استان مرکزی در دوران اسارت منتشر شد

معرفی نفرات و تیم های برتر مسابقات بین المللی کشتی فرنگی در اندیمشک

الموسوی: دعوت از جولانی به عراق اهانت به خون شهیدان است

پرافتخارترین فوتبالیست های تاریخ

دستاورد ویژه فیورنتینا؛ رسیدن به مرحله نیمه‌نهایی لیگ کنفرانس اروپا‌ برای سومین فصل متوالی

دریایی از نفت ایران به این کشور سرازیر شد

دستور جدید آمریکا به اخراج پناهجویان افغان

تشدید تنش دولت ترامپ با هاروارد