ایرانیان جهان - آخرین خبر / بازار جهانی انرژی به‌طور جدایی‌ناپذیری به عملکرد عادی و بی‌وقفه این گذرگاه باریک وابسته است
تنگه هرمز به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین گذرگاه‌های دریایی جهان برای تجارت انرژی شناخته می‌شود. این تنگه، خلیج فارس را به خلیج عمان و دریای عرب متصل می‌کند و تنها مسیر مستقیم صادرات نفت از چندین کشور عمده تولیدکننده است. برآوردها نشان می‌دهد در سال 2023 متوسط عبور روزانه حدود 20٫9 میلیون بشکه نفت خام از این مسیر بوده که بیش از یک‌چهارم حجم نفت خام مبادله‌شده دریایی در جهان و تقریباً 20٪ از مصرف کلی مایعات نفتی جهانی را تشکیل می‌دهد. عمق و عرض مناسب کانال امکان تردد بزرگ‌ترین تانکرهای نفتی را فراهم می‌آورد، اما همین باریک بودن باندهای کشتیرانی، آسیب‌پذیری مسیر را بالا برده است؛ چرا که در صورت قطع یا اخلال در عبور، جایگزین‌ها معدود و محدود هستند.
کشورهای عمده تولیدکننده نفت از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، عراق، ایران و قطر به‌شدت متکی به این مسیر برای صادرات نفت خام، میعانات گازی و دیگر فرآورده‌های نفتی اند. علاوه بر نفت، صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) قطر که حدود 20٪ تجارت جهانی LNG را تشکیل می‌دهد نیز از تنگه هرمز عبور می‌کند. اگرچه برخی خطوط لوله مانند خط لوله شرق-غرب در شبه‌جزیره عربستان یا خط لوله نفت خام ابوظبی امکان دورزدن نسبی تنگه را می‌دهند، اما این مسیرهای جایگزین ظرفیت محدود داشته یا خود به گذرگاه‌های دیگری وابسته هستند که ممکن است در معرض ریسک‌های ژئوپلیتیک یا لجستیکی قرار گیرند. بنابراین بازار جهانی انرژی به‌طور جدایی‌ناپذیری به عملکرد عادی و بی‌وقفه این گذرگاه باریک وابسته است.
در صورتی که تردد در تنگه هرمز متوقف شود؛ اولین تاثیر، شوک شدید در عرضه نفت خواهد بود. برآوردها حکایت از آن دارد که قطع عبور می‌تواند روزانه حدود 18 تا 21 میلیون بشکه نفت را از بازار جهانی خارج کند. تجزیه‌وتحلیل‌های گذشته و نظرات کارشناسی نشان می‌دهد چنین رویدادی به‌سرعت باعث جهش قابل توجه قیمت نفت خواهد شد؛ پیش‌بینی شده در کوتاه‌مدت قیمت‌ها می‌توانند از 100 تا 150 دلار به ازای هر بشکه فراتر روند که منجر به افزایش فشار تورمی و خطر رکود اقتصادی در کشورهای واردکننده می‌شود. فراتر از نفت خام، اختلال در جریان LNG فشار بر بازار گاز را به‌ویژه در مناطقی که به تأمین گاز خاورمیانه وابسته‌اند افزایش می‌دهد. اثرات ثانویه و گسترده‌تر شامل نوسانات شدید در بازارهای مالی، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و تولید، و احتمالا گرایش به تغییر سیاست‌های انرژی به سمت تأمین‌کنندگان جایگزین یا تشدید اقدامات کاهش تقاضا خواهد بود.
باوجود این، تدابیری وجود دارند که می‌توانند شدت پیامدهای توقف موقت عبور را کاهش دهند، اما قادر به حذف کامل اثرات آن نیستند. ذخایر استراتژیک نفت در کشورهای عمده مصرف‌کننده (برای مثال موجودی‌های اضطراری اعضای آژانس بین‌المللی انرژی) به‌عنوان یک جایگزین برای پوشش اختلال‌های کوتاه‌مدت عمل می‌کنند.
بازار ![]()