ایرانیان جهان - تجارت نیوز / گرانی افسارگسیخته مصالح ساختمانی، به‌ویژه قیمت سیمان، ساخت‌وساز را وارد مرحله‌ای بحرانی کرده است. با نوسانات قیمتی، سود پروژه‌ها به کمترین میزان خود رسیده و سازندگان از ادامه کار سر باز می‌زنند. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر این روند متوقف نشود، رکود ساخت‌وساز به رکود عمومی اقتصاد ختم می‌شود.
افزایش قیمت مصالح ساختمانی در سال 1404 به چالشی جدی برای فعالان صنعت ساختمان تبدیل شده است. از انبوه‌سازان گرفته تا سازندگان پروژه‌های کوچک، همگی با یک سوال اساسی روبرو هستند که آیا ادامه ساخت‌وساز در چنین شرایطی صرفه اقتصادی دارد؟
بازار ساخت‌وساز طی ماه‌های اخیر با تکانه‌های جدی مواجه شده است. افزایش قیمت سیمان، میلگرد، گچ، کاشی و سایر مصالح، بسیاری از پروژه‌ها را در مرحله اجرا متوقف کرده و برخی دیگر را پیش از آغاز به کام رکود کشانده است. تنها سیمان که یکی از مهم‌ترین مصالح پایه‌ای در ساختمان‌سازی است، نسبت به سال گذشته بین 40 تا 50 درصد افزایش قیمت داشته و حالا تبدیل به نماد بحران در صنعت ساخت‌وساز شده است.
بازار ![]()
با افزایش قیمت سیمان و مصالح ساختمانی سازندگان سودی نمی‌برند
ایرج رهبر، عضو هیات مدیره انجمن صنفی انبوه‌سازان تهران، با اشاره به ریشه‌های افزایش قیمت سیمان به تجارت‌نیوز گفت: سیمان یکی از مصالح استراتژیک در صنعت ساخت‌وساز است، اما امسال به دلیل ناترازی انرژی و قطع برق و گاز کارخانه‌های سیمان، افزایش قیمتی رخ داد که هیچکس انتظارش را نداشت. تنها در عرض یک هفته پس از اعلام قطعی‌ها، قیمت سیمان تقریباً دو برابر شد. این افزایش، ترکیبات وابسته مانند بتن را نیز متأثر کرد.
او با تأکید بر تأثیر مستقیم قیمت مصالح بر هزینه ساخت‌وساز ادامه داد: حدود 70 درصد از هزینه ساخت‌وساز به مصالح مربوط است و تنها 30 درصد به دستمزد نیروی انسانی و ماشین‌آلات اختصاص دارد. وقتی قیمت مصالح با این سرعت بالا می‌رود، پروژه‌های ساختمانی توجیه اقتصادی خود را از دست می‌دهند. در حال حاضر، بسیاری از پروژه‌ها متوقف شده‌اند و تعداد آنها هر روز بیشتر می‌شود. در چنین وضعیتی، قیمت تمام‌شده ساخت به طور تقریبی با قیمت فروش برابر می‌شود و سازنده سودی نمی‌برد.
وی در پایان هشدار داد: اگر این روند ادامه پیدا کند، قدرت خرید مردم هم پاسخگوی قیمت نهایی نیست و این موضوع، رکود را عمیق‌تر می‌کند.
قیمت سیمان و سایر مصالح ساختمانی باید در بازار و بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین شود / قیمت‌ها بدون توجه به واقعیت بازار اعلام می‌شوند
فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور نیز در گفت‌وگویی با تجارت‌نیوز با انتقاد از نحوه نرخ‌گذاری سیمان گفت: قیمت سیمان و سایر مصالح ساختمانی باید در بازار و بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین شود. تجربه عرضه سیمان در بورس کالا در سال‌های گذشته نشان داد که می‌توان قیمت را به‌صورت شفاف و بر پایه معاملات واقعی بازار کشف کرد.
او ادامه داد: امروز قیمت‌ها بدون توجه به واقعیت بازار اعلام می‌شوند؛ چه در زمانی که عرضه به‌دلیل مشکلات انرژی کاهش می‌یابد، چه وقتی که تقاضا افت می‌کند. قیمت همچنان ثابت یا حتی افزایشی باقی می‌ماند.
قیمت‌گذاری و توزیع سیمان در اختیار یک اتحادیه صنفی در انجمن سیمان است که به‌صورت مستقل قیمت‌ها را مدیریت می‌کند / هر زمان که تشخیص دهند، قیمت را بالا می‌برند و هر وقت بخواهند کاهش می‌دهند
وی با بیان اینکه سیمان طی یک سال اخیر بیش از 50 درصد افزایش قیمت داشته، افزود: قیمت‌گذاری و توزیع سیمان در اختیار یک اتحادیه صنفی در انجمن سیمان است که به‌صورت مستقل قیمت‌ها را مدیریت می‌کند. هر زمان که تشخیص دهند، قیمت را بالا می‌برند و هر وقت بخواهند کاهش می‌دهند.
رکود صنعت ساختمان یعنی رکود اقتصاد
اسماعیل کاظمی، رئیس اتحادیه مصالح‌فروشان تهران نیز 11 مرداد در همین رابطه به خانه اقتصاد گفت که رکود صنعت ساخت‌وساز به رکود در صنوف وابسته از جمله مصالح‌فروشان نیز سرایت کرده است.
او ادامه داد: تا زمانی که بازار ساخت‌وساز از این رکود خارج نشود، نمی‌توان انتظار داشت که رونق به بخش‌های دیگر اقتصاد هم بازگردد.
میزان تورم سیمان در آخرین داده‌های مرکز آمار
افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز در تهران با انتشار گزارش مرکز آمار ایران درباره شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی در زمستان 1403، بار دیگر تأیید شد. عدد شاخص در این فصل به 3239.8 رسید؛ رقمی که هم در مقایسه با پاییز، هم با زمستان سال قبل و هم در بازه یک‌ساله، رشد معناداری را نشان می‌دهد.
گزارش مرکز آمار همچنین نشان می‌دهد گروه سیمان، بتن، شن و ماسه که جزو مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین اقلام ساختمانی هستند، همچنان در مدار رشد قیمت قرار دارند. شاخص قیمت این گروه در زمستان به عدد 3812.0 رسیده که نسبت به پاییز 7.2 درصد و نسبت به زمستان سال گذشته 47.4 درصد رشد داشته است. تورم سالانه این گروه نیز 40.7 درصد گزارش شده است؛ رقمی که نشان‌دهنده اثرگذاری جدی این گروه بر افزایش هزینه تمام‌شده پروژه‌های ساختمانی است.
مجموع این داده‌ها نشان می‌دهد که تورم نهاده‌های ساختمانی نه‌تنها متوقف نشده، بلکه در برخی گروه‌ها شتاب بیشتری گرفته است. افزایش مداوم قیمت مصالح، پروژه‌های نیمه‌کاره را دچار رکود کرده و هزینه‌های ساخت را به سطحی رسانده که بسیاری از سازندگان، ادامه پروژه را فاقد صرفه اقتصادی می‌دانند. در شرایطی که بازار مسکن با رکود تقاضا روبه‌روست، تورم مصالح ساختمانی می‌تواند این رکود را عمیق‌تر کرده و چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بخش ساخت‌وساز را تیره‌تر از قبل کند.