ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
علی ولی‌اللهی| روز یکشنبه برای چندمین‌بار مجلس قانونی در رابطه با حق پخش تلویزیونی لیگ به تصویب رساند. قانونی که همچنان باگ‌های گذشته را دارد و بعید به نظر می‌رسد این بار هم به سرانجام خاصی برسد.
به گزارش «اعتماد» موضوع حق پخش عمری بیش از 20 ساله در فوتبال ایران دارد. در تمام این سال‌ها تلاش‌ها در زمینه فشار به صدا و سیما بابت پرداخت پول به باشگاه‌ها بابت پخش مسابقات‌شان به بن‌بست خورده است، آن‌هم به یک دلیل واضح: هیچ کس زورش به صدا و سیما نمی‌رسد.
بازار ![]()
اواخر دهه 90 نمایندگان مجلس قوانینی را به تصویب رساندند که رقمی مشخص به عنوان درآمد حق پخش به خزانه دولت واریز شود و آن مبلغ به صورت هفتاد به سی بین صدا و سیما و وزارت ورزش تقسیم شود. سپس این قانون تغییر کرد و درصد تقسیم 50-50 شد. البته که این دو قانون هرگز اجرایی نشدند. سپس مهدی تاج هنگام بازگشت به فدراسیون فوتبال پس از فروکش کردن ماجرای ویلموتس‌گیت و بهبود از مشکل قلبی مدعی شد یکی از انگیزه‌های بازگشتش حل مساله حق پخش است. این اظهارات هم البته در حد همان ادعاهای تبلیغاتی باقی ماند.
اما روز یکشنبه ادامه رسیدگی به لایحه جامع باشگاه‌داری در دستور کار نمایندگان در جلسه علنی امروز قرار گرفت و نمایندگان در این جلسه در جریان بررسی لایحه مذکور پس از استماع نظرات موافقان و مخالفان با ماده 17 آن با 241 رای موافق، 3 رای ممتنع و بدون رای مخالفت با مجموع 254 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.
در نهایت ماده 17 لایحه مذکور به شرح زیر اصلاح شد:
«باشگاه‌ها ذی‌نفعان اصلی کلیه حقوقی هستند که ناشی از برگزاری مسابقات و دیگر رویدادهای رسمی باشگاهی می‌باشد. این حقوق شامل هرنوع منافع مالی و معنوی، سمعی و بصری، ضبط رادیویی، حقوق تولید و پخش تلویزیون، حقوق چندرسانه‌ای، بهره‌برداری از نشان (آرم)ها می‌باشد و متقاضیان بهره‌برداری از این حقوق باید با صاحبان آن توافق نمایند.
تبصره 1- به منظور ارتقای سلامت جامعه، ترویج فرهنگ ورزش و دسترسی رایگان و عمومی به مسابقات ورزشی، سازمان برنامه و بودجه موظف است اعتبارات لازم برای پرداخت حق پخش تلویزیونی و حقوق چندرسانه‌ای مسابقات ورزشی را براساس آیین‌نامه‌ای که توسط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد، تامین و تخصیص دهد.
تبصره 2- وزارت مکلف است با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، آیین‌نامه چگونگی تامین، تسهیم منافع مالی و معنوی، سمعی، بصری، چند رسانه‌ای و بهره‌برداری از نشان (آرم)ها بین ذی‌نفعان و وظایف دستگاه‌های مرتبط را با لحاظ کیفیت و کمیت به تصویب هیات‌وزیران برساند.
انتشار خبر تصویب این قانون موجی از واکنش‌های مثبت را به دنبال داشت، چراکه اغلب فقط تیتر آن را که «تصویب حق پخش» بود، خواندند و به جزییات آن اشاره نکردند، اما کمی دقت در موج تحسین‌ها را به انتقاد بدل کرد، چراکه جزییات نشان داد هیچ چیزی تغییر نکرده است. در بخشی از این ماده آمده: «سازمان برنامه و بودجه موظف است اعتبارات لازم برای پرداخت حق پخش تلویزیونی و حقوق چندرسانه‌ای مسابقات ورزشی را براساس آیین‌نامه‌ای که توسط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد، تامین و تخصیص دهد.»
این بدان معناست که حق پخشی در کار نیست، بلکه دولت قرار است پول پخش مسابقات ورزشی را به صدا و سیما بدهد تا صدا و سیما با صلاحدید خودش آن را به وزارت ورزش یا باشگاه‌ها بدهد. نیازی به توضیح نیست که این قانون چقدر از موضوع «حق پخش» دور است و البته چقدر خنده‌دار!
روز گذشته و در واکنش به انتقادات زیاد از تصویب این قانون که عملا تفاوتی در مساله حق پخش باشگاه‌ها به وجود نیاورده است محمدباقر قالیباف در توییتی نوشت: مجلس مهم‌ترین منبع درآمد پایدار باشگاه‌ها یعنی حق پخش مسابقات ورزشی را به رسمیت شناخت. پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، هر نهادی ازجمله صدا و سیما و... باید با باشگاه‌ها برای خرید این حق مالی توافق کند.
با این حال مشخص نیست که این به رسمیت شناختن که قبلا هم انجام شده بود چه کمکی به باشگاه‌ها خواهد کرد؟ آیا فدراسیون و سازمان لیگ می‌توانند جلوی ورود دوربین‌های صدا و سیما به استادیوم‌ها را از بازی‌های هفته سوم لیگ بگیرند؟ و اگر گرفتند از شورای امنیت کشور تماس نمی‌گیرند که راه را باز کنید؟ آیا دولت قرار است پول بدهد به صدا و سیما تا این سازمان به باشگاه‌ها بدهد؟ مگر دولت پول دارد؟
اصلا دولت چه نفعی از پخش مسابقات می‌برد که بابتش هزینه کند؟ اگر گفته می‌شود صدا و سیما باید حق پخش بدهد به خاطر این است که سال گذشته طبق گزارش رسانه‌ها ازجمله فرهیختگان نزدیک به 70 هزار میلیارد تومان از قبل پخش فوتبال درآمد کسب کرده است و سوال مهم‌تر: اگر سازمان برنامه و بودجه قرار است پولی برای این مساله کنار بگذارد چرا خودش آن را مستقیما به باشگاه‌ها نمی‌دهد؟ اصلا به صدا و سیما چه ربطی دارد؟
تمام این ماجراها در مجلس ناشی از یک چیز است؛ عدم مشورت با متخصصان حوزه رسانه و فوتبال و تلاش برای انجام کارهای نمایشی و بهره بردن از فضای هواداری. اگر چهار تا پیشکسوت، مربی یا مدیر باشگاه یا چند فعال رسانه‌ای حوزه فوتبال در کمیسیون‌های مربوطه حضور داشتند، حتما به نمایندگان گوشزد می‌کردند مسیر آغاز شده مثل مسیرهای قبلی به بن‌بست می‌رسد یا نهایت به جابه‌جایی ارقامی در حد چند میلیارد تومان خواهد انجامید.
حل مشکل مساله حق پخش تلویزیونی تنها یک راه‌حل دارد: صدا و سیما ابتدای فصل برای خرید پخش مسابقات لیگ وارد رقابت شود و در صورتی که بالاترین رقم را پیشنهاد داد این حق را از آن خود کند وگرنه هر مسیر دیگری به خاطر انحصار صدا و سیما منجر به شکست خواهد شد.