ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
چهارشنبه شورای حکام نشستی در وین برگزار می‌کند. ایران به رای چین و روسیه نیاز دارد تا پرونده‌اش دوباره به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع نشود و ذیل فصل 7 منشور ملل متحد قرار نگیرد
تحولات منطقه‌ای و جهانی با سرعت هر چه تمام‌تر در حال وقوعند؛ سرعت رخدادها به اندازه‌ای بالا رفته که در هر ساعت، رخداد و تحولی نو و تازه شکل می‌گیرد. در آخرین دست از تحولات مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران و مذاکرات احتمالی با امریکا دیروز رسانه‌های دولتی عربستان از تحویل پیام کتبی «مسعود پزشکیان» به «محمد بن‌سلمان» پیش از سفر وی به امریکا خبر دادند. در عین حال امروز چهارشنبه هم نشست شورای حکام در وین برگزار می‌شود تا بخش نخست تلاش کشورهای غربی برای صدور قطعنامه علیه ایران آغاز شود. کیلومترها آن سوتر از وین در مسکو، محمدرضا عارف، معاون رییس‌جمهوری با مقامات روسی و چینی دیدار می‌کند تا موافقت آنها برای بی‌اثر ساختن تلاش‌های کشورهای غربی برای اعمال فشار علیه ایران را کسب کند. دیروز وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، عباس عراقچی و سرگئی لاوروف در یک تماس تلفنی درباره آخرین تحولات مربوط به پرونده هسته‌ای ایران گفت‌وگو کردند. به گفته مسکو، دو طرف در این گفت‌وگو بر اهمیت ادامه همکاری‌های تهران با آژانس و ضرورت کاهش تنش‌ها در پرونده هسته‌ای تاکید کردند. همچنین لاوروف و عراقچی درباره روند مذاکرات و انتظارات از نشست پیش روی شورای حکام تبادل نظر داشته‌اند.
نخست‌وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای هم در پایان بیست‌وچهارمین نشست خود با صدور بیانیه‌ای مشترک، مخالفت خود را با اقدامات ضدایرانی غرب به بهانه موضوع هسته‌ای اعلام کردند. این بیانیه دیروز سه‌شنبه به امضای محمدرضا عارف، معاون اول رییس‌جمهوری ایران و دیگر مقامات ارشد شرکت‌کننده در این اجلاس به میزبانی مسکو رسید. روسای هیات‌های شرکت‌کننده در این بیانیه مشترک تاکید کردند: «کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با اقدامات یک‌جانبه اجبار‌کننده از جمله اقدامات اقتصادی که با منشور سازمان ملل متحد و دیگر هنجارهای حقوق بین‌الملل مغایرت دارد و همچنین مانع همکاری بین‌المللی و دستیابی به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل می‌شود، مخالفند. آنها در این زمینه به اهمیت حفظ روح همکاری و فراگیری که موجب اجماع در پذیرش قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل می‌شود، اشاره و خاطرنشان کردند که طبق بند 8 قطعنامه، مفاد آن (برجام) از درجه اعتبار ساقط شده است.» در عین حال برخی رسانه‌های بین‌المللی دیروز پیش‌بینی کردند ممکن است عربستان پیشنهاد غنی‌سازی با مشارکت کنسرسیوم منطقه‌ای را به ترامپ بدهد تا هم عربستان و هم ایران امکان غنی‌سازی را پیدا کنند.
اندیشکده شورای آتلانتیک در همین خصوص طی تحلیلی نوشت: «بن‌سلمان ممکن است در دیدار با ترامپ بگوید که آماده پذیرش میزان نمادینی از غنی‌سازی در ایران است؛ مشروط بر اینکه عربستان نیز بتواند غنی‌سازی را در خاک خود انجام دهد.» به اعتقاد نویسنده این مطلب «بن‌سلمان باید برای کاهش فاصله میان ایران و امریکا تلاش کند؛ در غیر این صورت ممکن است هزینه جنگ آینده را خودش بپردازد . او ممکن است استدلال کند که مذاکرات باید در اسرع وقت از سر گرفته شود و ریاض هم می‌تواند نقش میانجی را ایفا کند.» باید دید دوئل ایران و غرب و بازی با کارت‌های مختلف و با مشارکت کنشگران گوناگون نهایتا چه نتیجه‌ای در بر خواهد داشت؟ بازیگرانی که از مسکو تا وین و از ریاض تا واشنگتن در حال کنشگری، رایزینی و گفت‌وگو هستند تا نهایتا فرمولی برای حل یکی از پیچیده‌ترین معادلات قرن حاضر بیابند. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده ادوار مجلس و تحلیلگر مسائل سیاسی، نوری به ابعاد پنهان تلاش‌های ایران و مطالباتی که ایران در این شرایط از روسیه و چین دارد، تابانده است. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص دستاوردهای ایران از حضور در شانگهای و اهدافی که از بطن چنین ارتباطاتی دنبال می‌کند، می‌گوید: «در شرایطی ایران در نشست نخست وزیران شانگهای شرکت می‌کند که این سازمان یک اتحادیه «نو منطقه‌گرایانه» است. کشورها اصولا با دو هدف در چنین سازمان‌هایی شرکت می‌کنند. آن دسته از کشورهایی که با چالش‌های بین‌المللی مواجهند با شرکت در این ساز و کارهای «نو منطقه‌گرا» به دنبال افزایش توان مقاومت خود در مقابل چالش‌هایی مانند تحریم اقتصادی هستند. ایران یکی از این کشورهاست که با هدف افزایش مقاومت خود در اجلاس شانگهای شرکت می‌کند. ایران از حضور در شانگهای، بریکس، اوراسیا، آ‌سه‌آن و...به دنبال آن است که بتواند در برابر تحریم‌های امریکا مقاومت کرده و از پتانسیل این اتحادیه‌ها برای رفع یا کاهش مشکلات خود استفاده کند.»
بازار ![]()
فلاحت‌پیشه می‌گوید: «گروه دیگری از حاضران در این نشست‌ها، کشورهایی هستند که با اهداف توسعه‌ای در این اجلاس‌ها شرکت می‌کنند تا از ساز و کارهای اقتصادی، تجاری، کریدورهای موجود و سایر همکاری‌های علمی، فناوری و...استفاده کنند و روند توسعه خود را تسریع بخشند. این کشورها اغلب چالش‌های بین‌المللی کمتری دارند. بیشتر اعضای شانگهای را چنین کشورهایی تشکیل می‌دهند، آنها بیشتر حضور توسعه‌ای دارند و سعی می‌کنند از کنوانسیون‌های مشترک بیشترین استفاده را برای توسعه خود داشته باشند.» این تحلیلگر در پاسخ به پرسش «اعتماد» که ایران چه اهدافی را از حضور در این اجلاس‌ها دنبال می‌کند؟ می‌گوید: «از آنجا که جمهوری اسلامی ایران کشوری است که نتوانسته چالش‌های بین‌المللی خود را حل کند و به شدت تحت تحریم‌های مختلف است، حضور ایران، حضوری مبتنی بر مقاومت در برابر تحریم‌هاست. البته این اجلاس چون در مسکو برگزار می‌شود، ایران مطالباتی فراتر از موضوعات اقتصادی از روسیه و چین را هم پیگیری می‌کند. روز چهارشنبه قرار است شورای حکام نشستی در وین برگزار کند. در این نشست ایران به رای چین و روسیه بیشترین نیاز را دارد تا پرونده‌اش دوباره به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع نشود و ذیل فصل 7منشور ملل متحد و قطعنامه‌های 6گانه قرار نگیرد. 6قطعنامه تحریمی که از سال 2006 به این سو به جای قطعنامه 2231 برجام تصویب شده و ایران را مخاطب قرار داده‌اند. قطعنامه برجام به صورت دوجانبه بود که برای ایران هم حقوقی در نظر می‌گرفت، اما 6قطعنامه شورای امنیت که با برجام تعلیق شدند یک‌جانبه بودند و تنها ایران را ذیل تحریم‌ها قرار می‌دادند بدون اینکه حقی برای ایران قائل شوند.»
او یادآور می‌شود: «البته شخصا معتقدم سیاست‌های ایران نباید به اینجا می‌کشید به گونه‌ای که روز به روز عملا فرصت‌هایی که در رفع مشکلات سیاست خارجی وجود داشت از دست رفتند. از جمله 2بار فرصت احیای برجام طی سال‌های 1400 و 1401 کار را به جایی کشاند که کشورهایی چون روسیه و چین با ایران به عنوان یک کارت برنده بازی کنند! به عنوان مثال بیشترین قراردادهای توسعه و عمران کشور در طول سالیان اخیر با دو کشور روسیه و چین انجام شده است، اما اغلب شرکت‌های روسی و چینی از زمان حضور ترامپ در کاخ سفید، قراردادهای خود با ایران را متوقف ساختند و پای کار نیامدند. امروز که ایران خواسته‌های سیاسی از روسیه و چین دارد، این کشورها از این موضوع برای بستن پرونده شرکت‌های روسی و چینی استفاده می‌کنند.
فلاحت‌پیشه یادآور می‌شود: «معتقدم هیچ کشوری در جهان به اندازه ایران گزینه‌های خود را اینچنین محدود نمی‌کند. ایران باید از این تجربیات درس بگیرد و تلاش کند تنها منافع ملی خود را پیگیری کند. حضور آقای عارف در روسیه، هر چند نتایج توسعه‌ای شگرف و سریعی نخواهد داشت، اما در قالب افزایش مقاومت ایران در برابر تحریم‌ها و تلاش برای جلب نظر روس‌ها و چینی‌ها در مجامع بین‌المللی دستاوردهای ملموسی به بار می‌آورد.»