ایرانیان جهان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عراقچی درباره پرونده هسته‌ای و تبادل زندانیان با مقامات فرانسه گفت‌وگو می‌کند
بازار ![]()
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در یکی از حساس‌ترین مقاطع دیپلماسی منطقه‌ای و بین‌المللی روز چهارشنبه راهی پاریس خواهد شد. این سفر که بنا به دعوت رسمی ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، انجام می‌شود، در شرایطی ترتیب یافته که فضای روابط تهران و پایتخت‌های اروپایی در پی تشدید تنش‌های هسته‌ای، اختلافات حقوقی و مباحث مربوط به تبادل زندانیان، وارد مرحله‌ای شکننده شده است. منابع دیپلماتیک در تهران می‌گویند این سفر بیش از آنکه یک ملاقات تشریفاتی باشد، تلاشی هدفمند برای جلوگیری از بسته شدن کانال‌های گفت‌وگو با تروئیکای اروپایی و احیای حداقلی از اعتماد متقابل است؛ اعتمادی که طی ماه‌های اخیر زیر سایه بحران در برجام، فشارهای سیاسی غرب و تحولات امنیتی منطقه به شدت تضعیف شده است.
در رأس این گفت‌وگوها، برنامه هسته‌ای ایران قرار دارد؛ موضوعی که بار دیگر به یکی از کانون‌های اصلی اختلاف میان تهران و اروپا تبدیل شده است. طی ماه‌های گذشته، پاریس همچون لندن و برلین از افزایش سطح غنی‌سازی، گسترش فعالیت سانتریفیوژهای پیشرفته و محدود شدن دسترسی‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شدت اظهار نگرانی کرده و این موارد را «تهدیدی علیه اعتمادسازی بین‌المللی» خوانده است. وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده یکی از اهداف کلیدی این دیدار «تشویق ایران به از سرگیری همکاری کامل با آژانس، بازگشت به تعهدات برجامی و اجرای پروتکل‌های نظارتی» است. در همین حال رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز دیروز در سخنانی بار دیگر خواستار تعامل «کامل و پایدار» با تهران شد و گفت که آژانس، نیازمند دسترسی مجدد و گسترده به تأسیسات هسته‌ای ایران است. گروسی در اظهارات اخیر خود اشاره مستقیمی به همکاری‌های گذشته ایران نکرد اما بار دیگر بر ضرورت بازگشت به یک فرآیند نظارتی شفاف تأکید کرد. این موضع‌گیری‌ها احتمالاً در گفت‌وگوهای فردا نقش پررنگی خواهد داشت به‌ویژه آنکه ایران در واکنش به فشارها همواره بر حق طبیعی خود در توسعه فناوری هسته‌ای تأکید کرده و اقدامات غرب را «سیاسی و فشارآفرین» دانسته است.یکی دیگر از محورهای مهم سفر، پرونده تبادل زندانیان و وضعیت اتباع بازداشت شده دو کشور است؛ پرونده‌ای که طی ماه‌های اخیر به یکی از حساس‌ترین موضوعات در روابط تهران و پاریس تبدیل شده است. دولت فرانسه همچنان خواهان آزادی کامل و بدون قید و شرط دو شهروند خود، سسیل کولر و ژاک پاری، است؛ افرادی که پس از طی بخشی از محکومیت قضایی اکنون در ساختمان سفارت فرانسه در تهران حضور دارند اما اجازه خروج از کشور را ندارند. پاریس تأکید دارد که این موضوع باید به عنوان «یک پرونده صرفاً انسانی و کنسولی» بررسی شود و نباید به مذاکرات هسته‌ای مرتبط شود.در مقابل، تهران پیگیر وضعیت مهدیه اسفندیاری، دانشجوی ایرانی بازداشت شده در فرانسه است که هنوز پرونده قضایی او بسته نشده است. برخی منابع آگاه می‌گویند که دو طرف در ماه‌های گذشته درباره یک سازوکار مبادله به توافقات اولیه دست یافته‌اند و اکنون تنها برخی هماهنگی‌های سیاسی باقی مانده است. هرچند تحقق تبادل زندانیان در همین سفر بعید به نظر می‌رسد اما دیدار فردا می‌تواند، مسیر را برای نهایی‌سازی این توافق در هفته‌های آینده هموار کند. تحقق چنین تبادلی از دید ناظران می‌تواند، گام مهمی در کاهش تنش و ایجاد سطحی از اعتماد عملی میان تهران و پاریس باشد.اهمیت این سفر از آن جهت است که مناسبات تهران و تروئیکای اروپایی در یکی از پرچالش‌ترین دوره‌های خود قرار دارد. با وجود این، هر دو طرف هنوز به این باور پایبندند که قطع کامل گفت‌وگوها می‌تواند، پیامدهایی غیرقابل پیش‌بینی به همراه داشته باشد و فرصت‌های باقی‌مانده برای مدیریت اختلافات را از بین ببرد. از همین رو سفر عراقچی به پاریس را می‌توان، تلاش آخرین دقیقه‌ای برای حفظ خطوط ارتباطی، کنترل بحران و جلوگیری از گذار اختلافات به مرحله‌ای غیرقابل بازگشت دانست؛ مرحله‌ای که پیامدهای آن فراتر از روابط دوجانبه، امنیت منطقه و ثبات اروپا را نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.