ایرانیان جهان - ایران / «ایران و چین؛ بازآفرینی همکاری تمدنی در آسیا» عنوان یادداشت روز در روزنامه ایران به قلم سیدرضا صالحیامیری است که میتوانید آن را در ادامه بخوانید:
در آستانه جهانیشدن شتابان و گذار تمدنی قرن بیستویکم، آسیا به افقی بدل شده است که آینده سیاست، اقتصاد و فرهنگ جهانی در آن شکل میگیرد. امروز هر کشوری که بتواند معادلات آینده آسیا را درک و در آن نقشآفرینی کند، نهفقط در محیط پیرامونی خود، بلکه در نظم جدید جهانی نیز صاحب اثر خواهد بود. از همین منظر، حضور جمهوری اسلامی ایران در دومین مجمع عمومی اتحادیه میراثفرهنگی آسیا (ACHA) در شهر «چونگچینگ» چین، گامی مهم در مسیر بازآفرینی معادله جدید همکاریهای فرهنگی، گردشگری و میراثی بود؛ آنهم در قارهای که بیش از نیمی از جمعیت جهان را در خود جای داده است.
چرا آسیا؟ چرا اکنون؟
آسیا در آستانه تبدیلشدن به مرکز ثقل انسانی، اقتصادی و فناورانه جهان است. از سوی دیگر، این قاره حامل بزرگترین ذخیره میراثفرهنگی بشر است؛ میراثی که نهتنها گذشته ما را روایت میکند، بلکه ظرفیت تغییر آینده را نیز در خود دارد.
بازار ![]()
ایران بهعنوان یکی از بنیانگذاران ACHA، با هزاران اثر ثبتشده در فهرست ملی و مجموعهای بیهمتا از میراث جهانی، مسئولیتی تمدنی بر دوش دارد: مسئولیت مشارکت فعال در شکلدهی به نظریه و الگوی حکمرانی میراثفرهنگی در آسیا.
چین؛ اولویت راهبردی در معماری فرهنگی آینده
در معادلات جدید آسیا، چین تمدنی است که اکنون سالانه 160میلیون گردشگر به خارج اعزام میکند و طبق پیشبینیها این رقم تا سال 2030 به 200 میلیون نفر خواهد رسید. سهم ایران از این ظرفیت عظیم بسیار کمتر از آن چیزی است که شایسته پیشینه تاریخی و فرهنگی ماست. در این سفر، تصمیم گرفتیم سیاست توسعه روابط گردشگری با چین را نه از لایههای اجرایی، بلکه از سطح راهبردی– تمدنی آغاز کنیم. گفتوگو با وزیر فرهنگ، میراث و گردشگری چین و همچنین رئیس شورای ACHA، نقطه آغاز «فصل جدید همکاریهای ایران و چین در حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی» بود؛ فصلی که با اراده سیاسی دو کشور، ظرفیت گذار از همکاریهای سنتی به همکاریهای ساختاریافته، میانمدت و بلندمدت را دارد.
چین امروز در مسیر تبدیل شدن به یک قدرت فرهنگی جهانی است؛ قدرتی که بر پایه هویت، فرهنگ و تمدنِ بازآفرینی سنتها شکل گرفته است. تجربه چین در پیوند میان میراثفرهنگی، شهرسازی نوین، آموزش و فناوریهای موزهای، برای ایران یک منبع الهام و درعینحال یک فرصت راهبردی است.
ایده ایران: حکمرانی آسیایی برای میراث آسیایی
در سخنرانی خود بهعنوان سخنران ویژه مجمع عمومی ACHA، طرح ابتکاری ایران را برای شکلدهی به یک سازوکار نوین همکاری در سطح قاره مطرح کردم: «انتخاب سالانه شهرها و روستاهای دوستدار میراثفرهنگی در سراسر آسیا.» این طرح، یک ابزار حکمرانی است؛ ساختاری که چند کارکرد کلیدی دارد:
1.ایجاد رقابت سازنده میان مدیریتهای محلی
2.ارتقای مشارکت عمومی در حفاظت از میراث
3.تقویت دیپلماسی فرهنگی میان مناطق آسیایی
4.تولید الگوهای قابل تکثیر در حفاظت و احیا
5.انتقال تجربههای موفق از شرق تا غرب قاره
در این طرح، اولویت انتخاب، «میزان آسیبپذیری» جوامع محلی است؛ زیرا پایداری آسیا بدون پایداری تکتک آسیاییها ممکن نیست.
تاجیکستان؛ همسایهای با پیوندهای فرهنگی ژرف
در دیدار با «مطلوبهخان ستاریان» وزیر فرهنگ تاجیکستان، تأکید کردم که بر اساس سیاست رئیسجمهوری پزشکیان، همکاری با تاجیکستان در سطح راهبردی قرار دارد. پیشنهاد برگزاری اولین همایش تخصصی میراث فرهنگی، نسخهشناسی، زبانشناسی، باستانشناسی و کتیبهخوانی میان ایران و تاجیکستان، گامی در مسیر ایجاد زبان مشترک علمی میان دو ملت همریشه است. دوره دوم این همایش در شهر دوشنبه برگزار خواهد شد. ایران در حوزه مرمت، کاوشهای مشترک، احیای بناها و ثبت میراث ناملموس، ظرفیتهای گستردهای برای انتقال تجربه دارد.
مالدیو؛ مشارکت فرهنگی در زیستاقلیم جدید آسیا
در گفتوگو با وزیر زبان، فرهنگ و میراث مالدیو نیز افق جدیدی از همکاریها گشوده شد: از هفتههای فرهنگی متقابل تا گردشگری سلامت؛ از تبادل هنرمندان و رسانهها تا پروژههای مشترک در حوزه تغییرات اقلیمی. آسیا امروز قارهای است که «تنوع» را به «سرمایه» تبدیل میکند و ایران آماده است این سرمایه را با مشارکت فعال تقویت کند.
ایران؛ گنجینهای برای آسیا و جهان
ایران با 20 نوع گردشگری شناختهشده جهانی، از گردشگری فرهنگی تا سلامت، از طبیعت تا معنویت، یک «ابرمقصد بالقوه» برای گردشگران آسیایی است. ما 29 میراث جهانی ملموس و 26 میراث ناملموس ثبتشده داریم و 58 پرونده دیگر بهعنوان ثبت موقت در یونسکو آماده ارائه است؛ این حرکت «سرمایه برای آینده» است.
سیاست ما: آغاز از فرهنگ برای رسیدن به آینده
در این سفر تصمیم گرفتیم سیاست توسعه روابط با چین را از سطح «تمدنی» آغاز کنیم. این تصمیم یک جهتگیری استراتژیک بود.
اگر روابط سیاسی و اقتصادی ایران و چین در بالاترین سطح قرار دارد، پس روابط فرهنگی و گردشگری نیز باید در همان تراز قرار گیرد.
در گفتوگوها تأکید کردم که اعتمادسازی فرهنگی، برنامه پنجساله مشترک، نمایشگاههای دو کشور، همکاری در یونسکو، فناوریهای موزهای و هوشمصنوعی و تبادل هنرمندان و چهرههای شناخته شده باید بهصورت ساختاری وارد فاز اجرایی شود.
ایران و چین: از دو کشور تا دو تمدن
هر استان چین از نظر جمعیتی یک کشور است؛ تنها استان «گوانگجو» جمعیتی بیش از جمعیت کشورمان دارد. معنای این امر آن است که هر استان چین میتواند یک شریک فرهنگی، اقتصادی و گردشگری برای ایران باشد. در این چشمانداز، ما با چین و سپس با روسیه و هند ـ سه قدرت بزرگ جهانی ـ فصل تازهای از همکاریها را آغاز خواهیم کرد تا ایران را در مسیر تحقق هدف 15میلیون گردشگر بینالمللی قرار دهیم.
سخن پایانی؛ بازگشت به معنای تمدن
تمدن زمانی زنده میماند که «گفتوگو» زنده باشد. امروز اگر ایران و چین دست در دست یکدیگر بگذارند، میتوانند معادله فرهنگی آسیا را وارد مرحلهای تازه کنند؛ مرحلهای که در آن، میراث نه گذشته که آینده است و فرهنگ نه یک حوزه منفعل، بلکه موتور محرک همگرایی، ثبات و توسعه در قارهای است که آینده جهان را رقم خواهد زد. ایران آماده است در معماری این آینده، نقش محوری بر عهده گیرد.