بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
یاسمن طاهریان| 2022 سالی بود که میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا به پای صندوق‌های رای رفتند. یون سوک-یول محافظه‌کار با اختلاف کمی توانست در انتخابات ریاست‌جمهوری کره‌جنوبی پیروز شود. ویکتور اوربان با برگزاری انتخاباتی بحث‌برانگیز نخست‌وزیر مجارستان باقی ماند. امانوئل مکرون، اولین رئیس‌جمهور در دو دهه اخیر بود که در انتخابات دوباره فرانسه برنده شد. در برزیل نیز ژائیر بولسونارو رقابت را به لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور پیشین برزیل باخت. دموکرات‌های آمریکا نیز در انتخابات میان‌دوره‌ای اکثریت حزب خود در مجلس سنا را حفظ کردند و جمهوری‌خواهان کنترل مجلس نمایندگان را به‌دست آوردند. سال 2023 نیز شاهد انتخابات پی‌در‌پی خواهد بود که بعضی از آنها می‌توانند نتایج غافلگیرکننده‌ای داشته باشند. رجب‌طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه یکی از سیاستمدارانی است که با روش‌های پیروزی در انتخابات آشناست؛ مثلا اینکه بهترین راه، پیروزی قبل از فرا رسیدن روز انتخابات است. انتخابات 2023 ترکیه در شرایطی برگزار خواهد شد که هم رئیس‌جمهور جدید و هم اعضای جدید مجلس ملی ترکیه در میانه بحران اقتصادی، خشم فزاینده عمومی از میلیون‌ها پناهنده‌ای که نمی‌توانند به سوریه جنگ‌زده برگردند و افزایش بیگانگی جوانان ترکیه با دولت حاکم قرار گرفته‌اند. اردوغان از سال 2003 تا 2014 نخست‌وزیر بود و در سال 2017، پس از برگزاری رفراندومی بحث‌برانگیز ساختار سیاسی ترکیه را از نخست‌وزیری به ریاست‌جمهوری تغییر داد و توانست در انتخابات سال 2018، با کسب رای اکثریت به قدرت برسد.
تلاش‌های اردوغان برای حذف رقبای انتخاباتی
اردوغان جادوی سیاسی خود را از دست داده است؛ حتی با ایجاد شرایطی که رقابت را برای مخالفانش سخت‌تر کرده است. علاوه بر فرسایشی شدن روند دموکراسی در ترکیه،‌ تورم سالانه به بیش از 80درصد رسیده که بسیار بالاتر از نرخ جهانی 12درصد است و نرخ بیکاری به 10درصد افزایش پیدا کرده. حال باید دید آیا احزاب رقیب موفق می‌شوند اردوغان را پس از دو دهه حکومت بر ترکیه از قدرت کنار بزنند؟ ائتلاف ملت (متشکل از حزب جمهوری خلق و حزب خوب) اصلی‌ترین رقیب ائتلاف جمهور (متشکل از حزب عدالت توسعه و حزب حرکت ملی) است. ائتلاف کار و آزادی نیز گروهی دیگر از مخالفان حزب حاکم بر ترکیه به رهبری حزب دموکراتیک خلق است که اصلی‌ترین حزب سیاسی برای اقلیت‌های کرد ترکیه به شمار می‌رود. اردوغان ممکن است تهدیدهای سیاست خارجی به‌ویژه از طرف یونان را دست‌کاری کند تا برای انتخابات سال بعد بتواند حمایت مردمی را جلب کند. با افزایش تدریجی کمپین‌های انتخاباتی، افزایش قدرت رقبای رجب‌طیب‌اردوغان در نظرسنجی‌ها نمود بیشتری پیدا کرده است. سیاست‌های اقتصادی یکی از مسائلی است که رای‌دهندگان را به پای صندوق‌ها می‌کشاند. به گزارش اندیشکده میدل‌ایست‌آی با وجود نارضایتی‌های بیشتر از شرایط اقتصادی اما رای‌دهندگان هنوز مطمئن نیستند که احزاب مخالف می‌توانند این مشکلات را حل کنند. با این حال اقدامات فرامرزی و ضدتروریسم حمایت اکثریت را جلب می‌کند و عملکرد در مسائل سیاست خارجی، ‌شاخص مهمی از صلاحیت دولت مستقر است اما سیاست خارجی به‌طور مشخص نقش مستقیمی در انتخاب رای‌دهندگان ندارد.
نامزد ائتلاف ملت،‌ اصلی‌ترین رقیب حزب اردوغان هنوز مشخص نشده است. در مورد کمال قلیچدار اوغلو، رئیس حزب جمهوری‌خواه خلق، این اطمینان وجود ندارد که بتواند آرای لازم را کسب کند. مرال آکشنر، رئیس دومین حزب بزرگ مخالف اردوغان،‌ رهبر حزب خوب است. هفته گذشته، دادگاهی در ترکیه شهردار محبوب استانبول، اکرم امام اوغلو را به اتهام توهین به قضات شورای عالی انتخابات یا YSK به دلیل تصمیم آنها مبنی بر لغو نتایج انتخابات شهرداری در سال 2019، به حدود سه سال (2 سال و هفت ماه) زندان محکوم کرد. این تصمیم شش ماه پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ترکیه صورت گرفته و به‌طور گسترده‌ای اقدامی از سوی رئیس‌جمهور ترکیه برای حذف امام اوغلو از رقابت انتخاباتی آتی تلقی می‌شود. صدور این حکم در زمانی اتفاق افتاد که ائتلاف مخالفان حزب حاکم متشکل از شش حزب سیاسی که از آنها به‌عنوان اتحاد ملت یا ائتلاف شش‌گانه یاد می‌شود، نتوانستند بر سر انتخاب نامزدی مشترک، به توافق برسد. اما این حکم دادگاه،‌ احزاب مخالف سیاسی را به نمایشی استثنایی از وحدت ترغیب کرد تا از امام‌اوغلو حمایت کنند. خیلی‌ها این تصمیم را سیاسی کردن قوه قضائیه و غصب خواسته‌های رای‌دهندگان خواندند.
حکم دادگاه علیه امام‌اوغلو شبیه گافی بود که اردوغان از سال 2019 شروع کرد؛ زمانی که شورای عالی انتخابات YSK انتخابات اولیه محلی را لغو کرد و سپس امام‌اوغلو در انتخابات دوباره با اختلاف بیشتری برنده شد. با این وجود، اینکه آیا حکم اخیر دادگاه به چشم‌انداز پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده نتیجه معکوس دارد یا خیر،‌ به این موضوع بستگی دارد که احزاب مخالف بتوانند با یکدیگر سازش‌های لازم را انجام دهند و فورا جزئیات برنامه‌های خود برای آمادگی در انتخابات نفس‌گیر آینده را مشخص کنند.
ترکیه و اردوغان سابقه طولانی در سوءاستفاده از قوه قضائیه برای تسویه‌حساب با رقبای سیاسی دارند. صلاح‌الدین دمیرتاش،‌ رهبر سابق حزب دموکراتیک خلق HDP به‌رغم احکام دادگاه حقوق بشر اروپا و دادگاه عالی ترکیه برای آزادی‌اش از نوامبر 2016 در زندان به سر می‌برد. دلیل صادر شدن این حکم این است که در انتخابات ژوئن 2015،‌ حزب دموکراتیک خلق 13درصد آرای ملی را به‌دست آورد و باعث شد حزب عدالت و توسعه اکثریت خود در پارلمان را از دست بدهد؛ موضوعی که خشم اردوغان را برانگیخت. به گزارش اندیشکده بروکینز، دمیرتاش همچنان درمیان رای‌دهندگان کرد نفوذ دارد، آن هم در زمانی که آرای حزب دموکراتیک خلق عموما به‌عنوان عاملی است که نتیجه انتخابات 2023 را به تساوی می‌کشاند.
استانبول، کلید پیروزی
استانبول جایی است که اردوغان پس از پیروی غیرمنتظره در انتخابات محلی سال 1993، فعالیت خود را به‌عنوان شهردار آغاز کرد. سال 1998اردوغان در دادگاهی به‌خاطر خواندن شعری که نفرت‌پراکنی مذهبی را ترویج می‌کرد، محکوم شد؛ محکومیتی که باعث حمایت‌های مردمی بیشتری از او شد. استانبول به‌عنوان قطب اقتصادی و جمعیتی ترکیه چه از نظر شخصی و چه سیاسی جایگاه ویژه‌ای برای اردوغان دارد. اردوغان معتقد است:‌«هر که استانبول را ببرد،‌ ترکیه را می‌برد.» به‌همین ترتیب پذیرش باخت استانبول به امام اوغلو برای اردوغان کار ساده‌ای نبود. اردوغان به جای پذیرش شکست، شورای عالی انتخابات ترکیه را براساس شکایات اثبات‌نشده‌ای در مورد بی‌نظمی، مجبور کرد تا انتخابات را دوباره برگزار کند. حکم زندان امام اوغلو در واکنش به «احمق» خواندن کسانی بود که تصمیم گرفتند انتخابات را دوباره برگزار کنند. امام اوغلو مدام ادعا کرده که در واکنش به تبادلات پرتنش با سلیمان سویلو، وزیر کشور از این کلمه استفاده کرده و قضات شورای عالی انتخابات را هدف قرار نداده است. حکم امام اوغلو در شرایطی اجرایی می‌شود که دادگاه عالی تجدیدنظر آن را تایید کند که معمولا بیش از یک سال طول می‌کشد.
کنان کافتانجی اوغلو نیز رئیس سابق حزب جمهوری‌خواه خلق در شعبه استانبول، یکی از منتقدان صریح اردوغان و یکی از طراحان پیروزی امام اوغلو در استانبول نیز به اتهام توهین به اردوغان به پنج سال حبس تعلیقی محکوم شده و در نتیجه از شرکت در انتخابات پارلمانی آینده محروم است. گفته‌های روزنامه‌نگاران در فضای مجازی نشان می‌دهد تعجب‌آور نیست که درخواست تجدیدنظر در حکم امام اوغلو به سرعت به نتیجه برسد تا شانس او برای نامزدی در انتخابات آینده مسدود شود.
میزان محبوبیت اردوغان
اردوغان یک سیاستمدار عملگرای باسابقه است. بیش از 25 سال است که استراتژی دوگانه خود را دنبال کرده است:‌ به‌دست آوردن مشروعیت با پیروزی در انتخابات و تحکیم قدرت با به‌کارگیری فهرست بلندبالایی از روش‌های استبدادی مانند زندانی کردن روزنامه‌نگاران و برچسب زدن بر چهره‌های مخالف به‌عنوان تروریست. اکثر نظرسنجی‌های عمومی نشان می‌دهند که محبوبیت اردوغان از سال 2019 رو به افول است. محبوبیت اردوغان از امام‌اوغلو و منصور یاواش، شهردار آنکارا و هم‌حزبی امام‌اوغلو کمتر است.
بحران اقتصادی ترکیه مستقیما با حاکمیت اردوغان ارتباط دارد. اصرار اردوغان بر کاهش نرخ بهره برای کاهش تورم، سیاستی بود که اکثر اقتصاددانان با آن مخالفت کرده بودند. اگر رای‌گیری منصفانه و آزادانه‌ای انجام شود، احتمال اینکه اردوغان در انتخابات آینده رای نیاورد، بسیار زیاد است. اما ناظران نگرانند که رئیس‌جمهور ترکیه برای تغییر شیوه بازی تلاش کند و قوانینی را تغییر دهد تا برنده انتخابات شود تا بتواند قدرت ابرریاست‌جمهوری خود را برای دور سوم و پنج سال دیگر حفظ کند. اردوغان همچنین روابط خود با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را تقویت کرده و در حال عادی‌سازی روابط ترکیه با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان و محمد بن‌زاید، ولیعهد امارات متحده عربی برای جلب کمک‌های مالی بیشتر در انتخابات است.