ایرانیان جهان - الف / متن پیش رو در «الف» منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست.
با توجه به کارنامه سیاه اردوغان در اتخاذ سیاست‌های چندگانه، راهبردی که دولت سوریه در تعامل با ترکیه و تلاش‌های این کشور برای آشتی پیش گرفته، کاملا درست و منطقی به نظر می‌رسد.
احیای روابط با سوریه، بعد از بحران‌های متعددی که دولت ترکیه به ریاست «رجب طیب اردوغان» در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه درگیر آن شده، یک امر ضروری برای اردوغان و حزب متبوع وی محسوب می‌گردد. همگرایی با دمشق هدفی است که اردوغان تقریبا از یک سال گذشته به شکل جدی دنبال می‌کند. حل پرونده آوارگان سوری که تبدیل به کارت فشار احزاب مخالف اردوغان ضد وی و متحدانش در ترکیه شده، می‌تواند به بهتر شدن موقعیت رئیس جمهور فعلی ترکیه در میان مردم کمک کند. به ویژه بعد از اینکه دولت آنکارا نتوانست عملکرد خوبی در برخورد با فاجعه زلزله این کشور از خود نشان دهد.
بر همین اساس اردوغان حساب زیادی روی نشست دوجانبه‌ای که چند روز قبل بین «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه با «بشار اسد» همتای سوری وی در مسکو برگزار شد، باز کرده بود و امیدوار بود که پوتین بتواند نظر بشار اسد را برای آشتی با دولت ترکیه جلب کند. قرار بود یک اجلاس چهارجانبه نیز بین روسیه و ترکیه و ایران و سوریه در سطح وزیر خارجه در مسکو در تاریخ 14 مارس برگزار گردد که به تعویق افتاد.
محور اصلی مذاکراتی که قرار بود در اجلاس چهارجانبه مذکور مورد بررسی قرار بگیرد، بحث احیای روابط ترکیه و سوریه است. اما به نظر می‌رسد که اردوغان برای جلب نظر بشار اسد راه طولانی در پیش دارد و نمی‌تواند حساب زیادی روی توافق با دولت دمشق قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری باز کند.
گزارش‌های مربوطه نشان می‌دهد که بشار اسد از طریق میانجی‌های روسی و ایرانی که تلاش زیادی برای همگرایی بین دمشق و آنکارا انجام داده‌اند، شروط خود را جهت توافق با ترکیه به اطلاع دولت این کشور رسانده‌ است؛ شروطی که دولت اردوغان قادر به ارائه تضمین برای اجرای آنها نیست و همین عامل سبب شده تا اسد از نشستن بر سر میز مذاکره با اردوغان امتناع ورزد.
خروج کامل نیروهای ترکیه و پایان تجاوزات و اشغالگری‌های این کشور در سوریه و حل مسئله آوارگان سوری از جمله مهمترین شروط دولت سوریه برای توافق با ترک‌هاست. اما اردوغان اعلام کرده که این شروط را بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری اجرا خواهد کرد. این درحالی است که احزاب مخالف اردوغان و حزب وی پیامی رسمی برای دمشق فرستاده‌اند با این مضمون که در صورت پیروزی در انتخابات ترکیه، همه نیروهای این کشور را از خاک سوریه بیرون کشیده و ضمن بازگرداندن آوارگان سوری حاضرند غرامت جنایت‌های اردوغان در سوریه را نیز به این کشور بدهند.
بازار

بشار اسد که حاضر نیست یک هدیه رایگان به اردوغان در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه بدهد، در این زمینه اعلام کرد که اولویت اردوغان انتخابات است نه عمل به شروط سوریه و بیرون بردن نیروهایش از خاک این کشور. البته روشن است که این دیدگاه رئیس جمهور سوریه نسبت به مناسبات با ترکیه، کاملا منطقی بوده و کارنامه اقدامات اردوغان نشان می‌دهد او کسی است که در همه زمین‌ها بازی می‌کند و منافع شخصی و تثبیت حضور در عرصه قدرت مهمترین اولویت او محسوب می‌گردد.
بنابراین بعید نیست که اردوغان و حزب او بعد از پیروزی در انتخابات ترکیه، همه وعده‌های خود را برای عقب نشینی از سوریه و پایان دادن به حمایت از تروریسم نقض کنند. بر همین اساس «ایمن سوسان» معاون وزیر خارجه سوریه کمی قبل از نشست چهارجانبه مسکو و دمشق و آنکارا و تهران اعلام کرد که مشارکت سوریه در این اجلاس جای بحث دارد؛ مسئله‌ای که موجب تعویق نشست مذکور شد.
نشست چهارجانبه مذکور بزرگترین امید دولت ترکیه برای آشتی با سوریه بود که برای مدت نامعلومی به تعویق افتاد. در گفتگوهایی که بین بشار اسد و پوتین در مسکو چند روز قبل انجام گرفت، مشخص شد دولت سوریه همچنان به موضع خود درباره لزوم ارائه تضمین‌هایی از جانب ترکیه برای اجرای شروط دمشق پایبند است و تا زمانی که آنکارا به تمامیت ارضی سوریه متعهد نشده و نیروهای خود را از این کشور بیرون نکشد، دولت سوریه هیچ گامی برای توافق با ترکیه را نخواهد پذیرفت.
اطلاعات نشان می‌دهد دمشق بندهای روشن شروط خود برای احیای روابط با آنکارا را ارائه کرده که ترکیه قبل از برگزاری هر اجلاسی باید آنها را بپذیرد. نکته مسلم در این زمینه آن است که تهران با قدرت از موضع دمشق حمایت می‌کند و به دنبال متقاعد کردن ترک‌ها برای ارائه تضمین‌های مکتوب و تعیین یک جدول زمانی رسمی جهت اجرای شروط دمشق است.
روشن است که بسیاری از بحران‌های پیچیده سوریه طی یک دهه گذشته در اثر مداخلات آنکارا در این کشور به وجود آمده و اردوغان نمی‌تواند هیچ یک از آنها را دور بزند؛ چه در سطح اشغالگری ارتش ترکیه در شمال سوریه و -چه در سطح حمایت از گروه‌های تروریستی و معارضان دولت دمشق. تغییر موقعیت جمعیتی سوریه در شمال این کشور و ایجاد معضل پیچیده آوارگان نیز از دیگر بحران‌هایی است که توسط ترک‌ها در سوریه ایجاد شده و در این میان خسارت اقتصادی هنگفتی که ترکیه به سوری‌ها تحمیل کرد را نیز نمی‌توان نادیده گرفت.
بنابراین می‌توان گفت راهبرد فعلی دولت سوریه در تعامل با ترکیه در مسیر درستی قرار دارد و تا زمانی که اردوغان گام عملی برای اجرای شروط دمشق برندارد نمی‌توان درباره تواق ترکی-سوری صحبت کرد. تعلل دولت ترکیه در اجرای شروط سوریه در حالی است که بسیاری از کشورهای عربی در صدد احیای مناسبات با دمشق هستند. به ویژه بعد از توافق ایران و عربستان زمزمه‌هایی از وجود تلاش‌ها برای همگرایی بین ریاض و دمشق نیز به گوش می‌رسد و باید منتظر باشیم تا ببینیم اردوغان برای عقب نماندن از این قافله به چه کارتی متوسل خواهد شد.