ایرانیان جهان

آخرين مطالب

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد خواندنی ها

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد
  بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالجواد موسوی| دوم آذرماه که برسد، صدمین سالروز تولد جلال آل‌احمد است؛ مردی که به‌دلیل سوء‌تفاهم‌های فرامتنی انبوهی که پیرامون او را احاطه کرده‌اند، هیچ‌گاه درست فهمیده نشد. بااینکه یکی از سرراست‌ترین روشنفکران ما بود و چیزی که با آن از اساس بیگانه بود ابهام و پیچیدگی بود، اما همین آثار ساده و روشن هم درست فهمیده نشدند و اصلاً شاید درست‌تر این است که بگویم اصلاً درست خوانده نشد تا چه‌رسد به فهمیده‌شدن.
حکومتی‌ها بزرگترین جفا را در حقش کردند؛ با بزرگراه به‌نامش زدن و جایزه 110 سکه‌ای به‌نام او برگزار کردن. به‌احتمال قریب به یقین، نیت‌شان خیر بوده و با این‌کارها دست‌کم می‌خواستند ارادت‌شان را به آل‌احمد نشان دهند اما حاصل کارشان، ساختن یک شمایل حافظ وضع موجود بود از نویسنده‌ای که به دنیا آمده بود برای به‌هم‌زدن بازی. به دنیا آمده بود تا شر به‌پا کند و مزاحم خور و خواب دیگران شود. به دنیا آمده بود تا عیش دیگران را منغص کند. کافی است کسی دو، سه اثر از آثار شاخص جلال را بخواند تا بفهمد این نویسنده به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند نویسنده معیار نظام جمهوری اسلامی باشد. در این ادعا نه تخفیف جلال نهفته است، نه تمجید او؛ صرفاً توصیف می‌کنم. ممکن است بعضی از شعارهای جلال در ظاهر با شعارهای رسمی نظام همخوانی داشته باشد، اما این نگاه بسیار سطحی و نازل است. کلیت آل‌احمد هیچ ربطی به نظام مستقر ندارد. او یک نویسنده است. یک روشنفکر تمام‌عیار. یک روشنفکر به‌معنای امروزی کلمه که حتی ربطی به روشنفکر دینی هم ندارد. روشنفکری که به‌اقتضای جامعه روشنفکری آن روزگاران، اگرچه ضدغرب است و به‌دنبال ریشه‌های بومی و خودی برای مبارزه با استعمار، اما در این ‌راه اصلاً و ابداً به شریعت اسلامی و مفاهیمی ازاین‌دست اعتنایی ندارد و اگر هم گاهی گریزی به این‌عوالم می‌زند، صرفاً به‌دنبال دستاویزی است برای پیشبرد اهدافی که در ذهن دارد؛ یعنی استفاده ابزاری از این مفاهیم. چنین چیزی را به‌دلیل صداقت ذاتی و منحصربه‌فردش اصلاً پنهان هم نمی‌کند. بااین‌حال از آن‌جایی که درست خوانده نشده، کمتر کسی به این موضوع توجه می‌کند.
روشنفکران هم که اغلب آن‌ها در شتابزدگی و سیاستزدگی دست‌کمی از حکومتی‌ها ندارند، روی دیگر علت عدم درست‌فهمیدن جلال بودند. آن‌ها با خلاصه‌کردن جلال در سیاست و گیردادن به همان جمله‌ای که جلال در ستایش شیخ فضل‌الله نوری گفته بود، از جلال چهره‌ای تک‌ساحتی ساختند و سبب شدند جلال قصه‌نویس، گزارش‌نویس، جستارنویس و منتقد کمتر جلوه کند. کار را به جایی رساندند که حتی آخوندبودن پدر جلال، به یکی از جرائم نابخشودنی او بدل شد. خیلی‌های‌شان برای اینکه کماکان محبوب بمانند، از جلال اعلام‌برائت کردند و سعی کردند اگر سهمی در شکل‌گیری وضع موجود داشتند، آن را به‌نام جلال ثبت کنند تا از اعتراض‌های احتمالی در امان بمانند.
نتیجه تلاش آن‌طرفی‌ها و این‌طرفی‌ها این شد که یک نویسنده به‌شدت جدی و تاثیرگذار در حوزه نثر فارسی، عالم روشنفکری، نقد ادبی و هنری و طرح مسائل بنیادین نظری، تبدیل شود به یک چهره مغشوش و مبتذل که حتی مجریان دلقک شبکه «من و تو» هم به‌راحتی و سادگی درباره او اظهارنظر می‌کنند و عوام کالانعام را علیه او می‌شورانند تا آنجا که از قتل‌های زنجیره‌ای تا گران‌شدن سیب‌زمینی را تقصیر سیدجلال آل‌احمد بیندازند.
بیش از نیم‌قرن از مرگ جلال می‌گذرد اما ما هنوز فرصت آن‌که او را درست بخوانیم و فهم کنیم، پیدا نکرده‌ایم. شاید این از اقتضائات زمانه شتابزده ماست که مجال مواجهه درست و منصفانه با هیچ پدیده‌ای را برای‌مان فراهم نمی‌آورد. واقعاً تعجب می‌کنم در چنین روزگاری که حتی آل‌احمد و شریعتی، درست خوانده و فهم نمی‌شوند، بزرگواری چون دکتررضا داوری‌اردکانی از این‌که آثارش را درست نخوانده و نفهمیده‌اند، گله‌مند است. بگذریم.
در دیباچه کتاب ارزیابی شتابزده، جلال از قول استادش، عباس اقبال نقل می‌کند که تا 100سال از یک واقعه نگذشته باشد، نمی‌توان درباره آن اظهارنظر درستی کرد. جلال متعرض می‌شود که من اگر همین الان نگویم که از این آش دهانم سوخت، فردا آش سرد می‌شود و سار از درخت می‌پرد و... الخ. حقیقتش این است که من با این‌که سال‌ها با جلال هم‌عقیده بودم و در شمار مخالفان سخن استاد اقبال، اما تازگی‌ها دارم به این نتیجه می‌رسم که حق با اقبال است. دست‌کم درباره خود جلال که حقیقتاً یک‌ واقعه بود، این حرف مصداق دارد. 100سال از تولدش می‌گذرد، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم قضاوتی صحیح و منصفانه نسبت به او داشته باشیم. 
بازار

لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/1086018/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پیش‌پرده مذاکراتی ایران و آمریکا

سرمقاله آرمان ملی/ دولت از هجمه‌های مخالفان نترسد

ژنرال صهیونیست: صحنه فرار گردشگران از ساحل تل‌آویو یعنی پیروز نشده‌ایم

هشدار کارشناس اسرائیلی درباره اضمحلال ساختار رژیم صهیونیستی

تداوم مذاکرات تجاری میان چین و آمریکا

رهبر معنوی دروزی‌های سوریه: اسرائیل دشمن نیست

100 کشته و مفقود در حادثه وقوع سیل شرق کنگو

پوتین: کی‌یف پیشنهاد آتش‌بس ما را بی‌پاسخ گذاشت

موج بزرگ خودکشی نظامیان صهیونیست در راه است

ترامپ در تدارک فتح کنگره

پیام تسلیت رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران در پی درگذشت مادر شهیدان والامقام «دیانتی»

سرمقاله هم میهن/ توسعه مفهوم کارگر

فارن‌افرز: ایران از تاریخ آموخته به آمریکا اعتماد نکند

کلمبیا به رئیس جمهور اسبق و مجرم پاناما پناهندگی داد

مذاکرات هشت ساعته دور اول گفت‌وگوهای تجاری چین و آمریکا

وزیر خارجه چین: هند و پاکستان باید از بروز مجدد درگیری جلوگیری کنند

نتانیاهو سفر ترامپ به منطقه را خراب می‌کند؟

سرمقاله سازندگی/ دروغ و فریبکاری اسرائیل

حمله «کیهان» به «هم‌میهن»: اشک تمساح برای اعصاب مردم

مصر تعیین سفیر جدید در تل‌آویو را به تعویق انداخت

وزیر خارجه جدید آلمان: وضعیت نوار غزه غیرقابل تحمل شده است

تدابیر امنیتی در بغداد پیش از برگزاری اجلاس سران عرب

ویتکاف یک پروتکل قدیمی را زیر پا گذاشت!

کدام سکوها در صف رفع فیلترینگ هستند؟

سرمقاله دنیای اقتصاد/ مربع دیپلماسی اقتصادی

لیبرمن کاندیداتوری خود را برای انتخابات 2026 اعلام کرد

محمود عباس: مخالف مدیریت غزه توسط آمریکا هستیم

جزئیات توافق آنکارا و پ.ک.ک برای پایان درگیری

تغییر موضع معاون ترامپ درباره جنگ هندوپاکستان

برق مشترکان پرمصرف محدود می‌شود

برقی‌سازی 20 هزار موتورسیکلت در تهران؛ هوا و سوخت نفس می‌کشند؟

جزئیات اجرای مرحله سوم کالابرگ؛ فعلا خبری نیست!

سرمقاله کیهان/ ادامه مذاکرات فقط بعد از پوزش ترامپ

مقام صهیونیست: فرماندهان حماس را ترور کردیم، اما بی‌فایده بود

تحرکات مشکوک آمریکایی‌ها در بغداد؛ «نقشه خطرناکی در راه است»

توافق آبی بین هند و پاکستان به‌رغم آتش‌بس، همچنان تعلیق خواهد ماند

نخست وزیر پیشین اسرائیل: باید به جنگ غزه پایان دهیم

صهیونیست ها حتی به درختان فلسطینیان هم رحم نکردند!

ترامپ پیشنهاد پوتین برای مذاکره مستقیم با کی‌یف را ستود

رشد ١٧٢ درصدی ارزش معاملات در چهار بورس ‌ایران

اعتراض فرانسوی‌ها به انحلال بزرگترین انجمن حامی فلسطین

تل‌آویو: حماس روش‌های نبرد خود را تغییر داده است

ده‌ها شهید و زخمی در حمله پهپادی صهیونیست‌ها علیه پناهگاه آوارگان

پوتین: روسیه و ویتنام همکاری‌های دفاعی و امنیتی‌شان را تقویت می‌کنند

روی میز مذاکرات چه چیزی قرار دارد؟

سرمقاله خراسان/ خداقوت به امام رضایی‌ها

«ترامپ»: اجرای وعده‌های انتخاباتی سخت‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کردم

مخاطرات ابلاغ وارداتی

کیهان نوشت: فرمان تسلیم زیر عنوان توافق

مراسم گرامیداشت شهید حسین امیرعبداللهیان در دامغان برگزار شد