ایرانیان جهان

آخرين مطالب

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد خواندنی ها

مردی که تا امروز درست فهمیده نشد
  بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
عبدالجواد موسوی| دوم آذرماه که برسد، صدمین سالروز تولد جلال آل‌احمد است؛ مردی که به‌دلیل سوء‌تفاهم‌های فرامتنی انبوهی که پیرامون او را احاطه کرده‌اند، هیچ‌گاه درست فهمیده نشد. بااینکه یکی از سرراست‌ترین روشنفکران ما بود و چیزی که با آن از اساس بیگانه بود ابهام و پیچیدگی بود، اما همین آثار ساده و روشن هم درست فهمیده نشدند و اصلاً شاید درست‌تر این است که بگویم اصلاً درست خوانده نشد تا چه‌رسد به فهمیده‌شدن.
حکومتی‌ها بزرگترین جفا را در حقش کردند؛ با بزرگراه به‌نامش زدن و جایزه 110 سکه‌ای به‌نام او برگزار کردن. به‌احتمال قریب به یقین، نیت‌شان خیر بوده و با این‌کارها دست‌کم می‌خواستند ارادت‌شان را به آل‌احمد نشان دهند اما حاصل کارشان، ساختن یک شمایل حافظ وضع موجود بود از نویسنده‌ای که به دنیا آمده بود برای به‌هم‌زدن بازی. به دنیا آمده بود تا شر به‌پا کند و مزاحم خور و خواب دیگران شود. به دنیا آمده بود تا عیش دیگران را منغص کند. کافی است کسی دو، سه اثر از آثار شاخص جلال را بخواند تا بفهمد این نویسنده به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند نویسنده معیار نظام جمهوری اسلامی باشد. در این ادعا نه تخفیف جلال نهفته است، نه تمجید او؛ صرفاً توصیف می‌کنم. ممکن است بعضی از شعارهای جلال در ظاهر با شعارهای رسمی نظام همخوانی داشته باشد، اما این نگاه بسیار سطحی و نازل است. کلیت آل‌احمد هیچ ربطی به نظام مستقر ندارد. او یک نویسنده است. یک روشنفکر تمام‌عیار. یک روشنفکر به‌معنای امروزی کلمه که حتی ربطی به روشنفکر دینی هم ندارد. روشنفکری که به‌اقتضای جامعه روشنفکری آن روزگاران، اگرچه ضدغرب است و به‌دنبال ریشه‌های بومی و خودی برای مبارزه با استعمار، اما در این ‌راه اصلاً و ابداً به شریعت اسلامی و مفاهیمی ازاین‌دست اعتنایی ندارد و اگر هم گاهی گریزی به این‌عوالم می‌زند، صرفاً به‌دنبال دستاویزی است برای پیشبرد اهدافی که در ذهن دارد؛ یعنی استفاده ابزاری از این مفاهیم. چنین چیزی را به‌دلیل صداقت ذاتی و منحصربه‌فردش اصلاً پنهان هم نمی‌کند. بااین‌حال از آن‌جایی که درست خوانده نشده، کمتر کسی به این موضوع توجه می‌کند.
روشنفکران هم که اغلب آن‌ها در شتابزدگی و سیاستزدگی دست‌کمی از حکومتی‌ها ندارند، روی دیگر علت عدم درست‌فهمیدن جلال بودند. آن‌ها با خلاصه‌کردن جلال در سیاست و گیردادن به همان جمله‌ای که جلال در ستایش شیخ فضل‌الله نوری گفته بود، از جلال چهره‌ای تک‌ساحتی ساختند و سبب شدند جلال قصه‌نویس، گزارش‌نویس، جستارنویس و منتقد کمتر جلوه کند. کار را به جایی رساندند که حتی آخوندبودن پدر جلال، به یکی از جرائم نابخشودنی او بدل شد. خیلی‌های‌شان برای اینکه کماکان محبوب بمانند، از جلال اعلام‌برائت کردند و سعی کردند اگر سهمی در شکل‌گیری وضع موجود داشتند، آن را به‌نام جلال ثبت کنند تا از اعتراض‌های احتمالی در امان بمانند.
نتیجه تلاش آن‌طرفی‌ها و این‌طرفی‌ها این شد که یک نویسنده به‌شدت جدی و تاثیرگذار در حوزه نثر فارسی، عالم روشنفکری، نقد ادبی و هنری و طرح مسائل بنیادین نظری، تبدیل شود به یک چهره مغشوش و مبتذل که حتی مجریان دلقک شبکه «من و تو» هم به‌راحتی و سادگی درباره او اظهارنظر می‌کنند و عوام کالانعام را علیه او می‌شورانند تا آنجا که از قتل‌های زنجیره‌ای تا گران‌شدن سیب‌زمینی را تقصیر سیدجلال آل‌احمد بیندازند.
بیش از نیم‌قرن از مرگ جلال می‌گذرد اما ما هنوز فرصت آن‌که او را درست بخوانیم و فهم کنیم، پیدا نکرده‌ایم. شاید این از اقتضائات زمانه شتابزده ماست که مجال مواجهه درست و منصفانه با هیچ پدیده‌ای را برای‌مان فراهم نمی‌آورد. واقعاً تعجب می‌کنم در چنین روزگاری که حتی آل‌احمد و شریعتی، درست خوانده و فهم نمی‌شوند، بزرگواری چون دکتررضا داوری‌اردکانی از این‌که آثارش را درست نخوانده و نفهمیده‌اند، گله‌مند است. بگذریم.
در دیباچه کتاب ارزیابی شتابزده، جلال از قول استادش، عباس اقبال نقل می‌کند که تا 100سال از یک واقعه نگذشته باشد، نمی‌توان درباره آن اظهارنظر درستی کرد. جلال متعرض می‌شود که من اگر همین الان نگویم که از این آش دهانم سوخت، فردا آش سرد می‌شود و سار از درخت می‌پرد و... الخ. حقیقتش این است که من با این‌که سال‌ها با جلال هم‌عقیده بودم و در شمار مخالفان سخن استاد اقبال، اما تازگی‌ها دارم به این نتیجه می‌رسم که حق با اقبال است. دست‌کم درباره خود جلال که حقیقتاً یک‌ واقعه بود، این حرف مصداق دارد. 100سال از تولدش می‌گذرد، اما ما هنوز نتوانسته‌ایم قضاوتی صحیح و منصفانه نسبت به او داشته باشیم. 
بازار

لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/1086018/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

چرا گلزار آری، صادق بوقی نه؟

لفاظی‌های توخالی نتانیاهو علیه یمن

سناتور آمریکایی: جنگ غزه فرصتی برای تغییر مسیر تاریخ است

حمله پهپادی حزب‌الله به مقر فرماندهی نظامیان صهیونیست

تجارت نیوز: مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد نرخ ارز 35 هزارتومانی را تکذیب کرد

برنامه‌ریزی بنیاد شهید و امور ایثارگران استان ایلام برای تشییع 4 شهید گمنام

برگزاری یادواره شهدای زن شهرستان بوشهر به روایت تصویر

دلایل اقتصادی ساخت برج مسکونی | با شرکت ساختمانی بتیس همراه باشید

کشف بیش از 14 هزار قلم تجهیزات پزشکی و دارویی قاچاق در تهران

نخست وزیر سوریه پس‌از برگزاری مذاکرات اقتصادی، تهران را ترک کرد

تخصیص اعتبار 4 میلیارد تومانی برای تجهیز مدارس منطقه 5

«رایحه خوش خدمت» جدید؟

معیار پیروزی و شکست در جنگ چیست؟

بلینکن درمورد دلیل مخالفت آمریکا با آتش‌بس در غزه سخن گفت

القسام: اسرای اسرائیلی فقط با شروط ما آزاد می‌شوند

نوبخت: قلب توسعه با آزادی می‌تپد

پیش‌بینی قیمت طلا و سکه برای فردا/ سرگیجه قیمت در بازار بدون روند طلا

وزیر اقتصاد: ارقام تحقق ناپذیر در لایحه بودجه 1403 وجود ندارد

برگزاری چهارمین کارگاه آموزش تئوری و عملی تطهیر در مجتمع عروجیان سازمان بهشت زهرا (س)

فرودگاه هوشمند کیش، کاملا بومی است/ "صف" در فرودگاه جدید کیش معنایی ندارد

طرح‌های اقتصادی ملی وپیشران برنامه هفتم باسیاست‌ها کلی منطبق نیست

بزرگترین پارک جنگلی خاورمیانه در چالوس احداث می‌شود

آغاز فصلی نوین در فضای کسب و کار دریامحور

اجرای طرح پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در محلات منطقه 13

بازدید نماینده سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از سایت مرکزی برف‌روبی شهرداری منطقه 5

نقش مهم معتمدین محلات در شناسایی و احصای مشکلات منطقه12

پایان عملیات اجرایی احداث مجموعه شهربانو در منطقه 11

شهردار ناحیه 2 منطقه 6: طرح ویژه نگهداشت شهر به صورت مستمر در حال اجرا است

برگزاری پنل تخصصی "اقلیم بانو" در برج آزادی

پیاده‌سازی دومین دوره طرح من شهردارم؛ هم‌افزایی متقابل شهروندان و مدیریت شهری

فرصت یک ماهه به مالکین ساختمان‌های ناایمن برای رفع خطر در ناحیه5 منطقه 6

پایان ماه عسل مسکو و تل آویو

پدیده تتلو

پای ثابت شکنجه

مدیران رانتی؛ ریشه‌ها و تنه درخت فساد در ایران

دیدگاه «کرملین» درباره روابط روسیه با امارات و عربستان

پولیتیکو: نیکی هیلی در مقابل بایدن عملکرد قوی‌تری نسبت به ترامپ دارد

نظر لاوروف در خصوص عملیات طوفان الاقصی

حمله شدید رژیم صهیونیستی به جنوب نوار غزه

گوجه‌فرنگی ارزان شد

اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی: وزارت نفت با تمام وجود با بخش خصوصی تقابل می‌کند

توافق برای صدور خدمات فنی مهندسی ایران به سوریه

دستگیری عامل اخلال در نظام اقتصادی با 8 هزار میلیارد تخلف ارزی

وزیر کشور جویای وضعیت آتش‌سوزی در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند شد

مجمع تشخیص طرح‌های عظیم اقتصادی در برنامه هفتم را منطبق با سیاست‌های کلی ندانست

انتقادات صریح مرجع تقلید شیعیان از عملکرد اقتصادی دولت رئیسی

حریق گسترده در انبار ظروف یکبار مصرف و لوازم پلاستیکی

موج تحریم‌های ضد ایرانی

روزی که به دام افتاد

کاهش صادرات فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی