ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
از همان روزهای آغازین جنگ 12 روزه اسرائیل و ایران بسیاری از فعالان حوزه سیاست و حقوق بشر به موضوع آزادی زندانیان سیاسی در شرایط خطیر روزهای جنگ ورود کردند. با گذشت زمان و در پی ایجاد فضای متحدانه و همدلانه رنگین‌کمان مردم ایران در محکومیت و اعتراض به حمله متجاوزانه، چهرههای سیاسی و تحلیلگران از ضرورت آزادی زندانیان سیاسی به‌عنوان راهی برای تقویت این انسجام ملی و کاهش شکاف مردم و حکومت سخن گفتند و بر آن تاکید داشتند که این رفتار در مسیر اعتماد به حاکمیت و همدلی اثر مثبتی خواهد گذاشت.
چنانچه در این بین شاهد بودیم بسیاری از تشکلها از جمله جبهه اصلاحات ایران، احزاب اصلاحطلب و چهرههای سیاسی مانند عمادالدین باقی، احمد زیدآبادی، غلامحسین کرباسچی، منصور حقیقت‌پور و... خواستار آزادی یا حداقل مرخصی زندانیان سیاسی شدند. نمونه اش مطلب زیدآبادی خطاب به رئیس‌جمهوری که گفته بود:«انتظار بسیاری از مردم این است که آقای پزشکیان به سرعت پادرمیانی کند و زمینه آزادی زندانیان سیاسی را فراهم کند. حضور این چهره‌ها در شرایط کنونی در زندان نه‌فقط توجیهی ندارد بلکه می‌تواند در این وانفسا بر دامنه مشکلات حکومت بیفزاید.»
یا نامه جبهه اصلاحات ایران خطاب به غلامحسین محسنیاژهای، رئیس قوه قضائیه که در آن گفته شد: «ما معتقدیم که آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی، نه‌تنها گامی مهم در بازسازی اعتماد ملی و ترمیم زخم‌های اجتماعی است، بلکه موجب تحکیم پایه‌های جمهوریت، اسلامیت و آزادی‌های مشروع خواهد شد.»حالا هم در رفتاری مشابه حسین کمالی، رئیس خانه احزاب ایران در نامه‌ای به پزشکیان خواهان پیگیری و تلاش وی و رئیس قوه قضائیه برای عفو عمومی و آزادی زندانیان سیاسی شد.
در بخشی از این نامه آمده است:«خانه احزاب بر اساس تفاهم هر سه فراکسیون احزاب ایران و نمایندگی همه جریانهای سیاسی کشور اعم از اصولگرا، اصلاحطلب و مستقلین ضمن اعلام آمادگی برای هرگونه همکاری در جهت پیشبرد هرچه بهتر امور کشور، پیشنهاد می‌نماید با توجه به سیاست‌های راهبردی جنابعالی و ریاست محترم قوه قضائیه و شرایط خاص کشور با استناد به بند 11 اصل 110 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران درخواست عفو عمومی زندانیان سیاسی را به محضر رهبر انقلاب تقدیم کنید، بیتردید عفو محکومیت این افراد به عنوان یک اقدام معنوی و بر اساس ضرورت‌های اجتماعی سیاسی و منطقه‌ای در جهت افزایش هر چه بیشتر همدلی در جامعه و حفظ انسجامی که در بین مردم شکل گرفته است صورت خواهد پذیرفت. اعلام عفو عمومی محکومین سیاسی باعث شکست بیش از پیش سیاست‌های تفرقه‌افکنانه دشمن و نمادی از مردم‌سالاری نظام جمهوری اسلامی و گسترش اعتماد عمومی و افزایش انسجام ملی و آرامسازی فضای کشور خواهد شد.» البته بحث درخواست از رئیس‌جمهور برای پیگیری عفوعمومی از سوی رهبری را پیش از این، برخی چهرههای سیاسی نیز مطرح کرده بودند؛ مثلاً حسین علایی، استاد دانشگاه تهران که از فرماندهان سابق سپاه است، در جلسه «همبستگی اجتماعی و دفاع ملی» در موسسه کار و تامین اجتماعی گفت:«امروز ما به رئیس‌جمهور پیشنهاد می‌دهیم که رسماً در نامه‌ای از رهبر انقلاب بخواهند که کلیه نیروهایی که در این جنگ علیه اسرائیل موضع گرفته و به نفع ایران موضع گرفتند را در زندان یا در خارج از کشور در یک نامه عفو عمومی به آغوش کشور برگردانند.» یا مثلاً غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، نماینده ادوار مجلس در گفت‌وگو با اعتماد گفت: «معتقدم باید فرمان آشتی ملی و عفو عمومی صادر شود و با برگزاری یک انتخابات رقابتی دیگر اجازه نداد، نمایندگان اقلیت ساختارهای مهم کشور را به دست بگیرند.»
و در همین بازه زمانی آیتالله مسعودی‌خمینی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت وگویی با جماران با اشاره به اینکه «قرآن کریم که «رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ» را مطرح می‌کند، می‌فرماید تمام بغض شما باید نسبت به دشمنان اسلام باشد، ولی بین خودتان با مهربانی برخورد کنید.» چنین درخواستی را از رهبری مطرح کرد:«به نظر من، 99 درصد از ایرانیان انسان‌هایی هستند که حرف حساب را قبول می‌کنند. این بنده ضعیف از مقام معظم رهبری تقاضای عاجزانه داشته و دارم که اکنون زمان آن است که ایشان لطف کنند و یک عفو عمومی اعلام بفرمایند... خدا هست، خدا هست و خدا هست. خدا دروغ نیست. ما باید کاری بکنیم که خدا از ما راضی باشد. خدا نیز راضی است به اینکه شما به قرآنش، به روایاتش، به پیغمبرش و به امامش عمل کنید و لذا از مقام معظم رهبری تقاضا دارم که عفو عمومی را اعلام بفرمایند و نتایج آن نیز ان‌شاءالله خوب خواهد بود و نتیجه خواهیم گرفت.»
اما تاکنون واکنش به آن یا نتیجه آن را شاهد نبودیم البته که برخی تشکل‌های اصولگرا در همین میان به این درخواست آزادی و عفو واکنش نشان دادهاند و به جای آن که در مسیر همبستگی قرار گیرند در برابر این خواسته قد علم کردهاند. مثلاً حزب تمدن نوین اسلامی که از چهره های شاخص آن یاسر جبرائیلی، از اصولگرایان تندرو نزدیک به دولت سیزدهم طی بیانیه‌ای در مخالفت با درخواست خانه احزاب ایران برای عفو محکومان امنیتی تصریح کرد:«سازوکار عفو در نظام جمهوری اسلامی، در چارچوب اختیارات حکیمانه‌ی مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) و از طریق سازوکار دقیق قضایی و اطلاعاتی اعمال می‌شود. ورود احزاب به این حوزه نه‌تنها نوعی مصادره سیاسی یک اختیار ولایی است، بلکه موجب تضعیف جایگاه قضایی و امنیتی کشور می‌گردد. پیشنهادهای کلی و رسانه‌ای در باب عفو زندانیان، خصوصاً در میانه بحران، فرایند حقوقی نظام را مخدوش می‌کند و شائبه تبعیض یا معامله سیاسی را در افکار عمومی تقویت می‌نماید.»
اگرچه نظر اغلب تحلیلگران سیاسی نگران آینده ایران، امیدوار به فرصتی برای بهبود وضعیت کشور و عبور از گردنه های سخت پیش روی ایران، این است که یکی از راه های کاهش فاصله حکومت و مردم، آزادی زندانیان سیاسی است. راهی که مرهمی برای کهنهزخمهای جامعه و التیام آن در مسیر افزایش اتحاد و انسجام ملی است اما واکنشها به همین نامه کمالی که به عنوان رئیس خانه احزاب از سوی سه طیف عضو آن مطرح شده است، نشان از آن دارد که برخی تشکل‌های سیاسی همچنان خواهان جذب حداقلی و دفع حداکثری هستند و نگاه‌شان به آینده چندان دغدغه حفظ انسجام و همبستگی را ندارد.
بازار ![]()